Odpowiedzialność solidarna inwestora jako odpowiedzialność za cudzy dług o charakterze gwarancyjnym

Odpowiedzialność solidarna inwestora z art. 647[1] § 5 k.c. jest odpowiedzialnością typu gwarancyjnego za cudzy dług, powstającą z mocy ustawy. Inwestor na jej podstawie może być zobowiązany nawet do dwukrotnej zapłaty wynagrodzenia za te same roboty budowlane; raz wobec wykonawcy na podstawie zawartej z nim umowy, a drugi raz wobec podwykonawcy na podstawie art. 647[1] § 5 k.c. (tak SN w wyrokach: z 14 stycznia 2016 r., IV CSK 179/15 oraz z dnia 11 lipca 2019 r., V CSK 156/18).

Postanowienie SN z dnia 16 lipca 2020 r., V CSK 103/20

Standard: 62147 (pełna treść orzeczenia)

Ogólne reguły określające sytuację dłużników odpowiadających solidarnie nie mają zastosowania do odpowiedzialności inwestora za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy przewidzianego w art. 647[1] k.c. Celem wprowadzenia tego przepisu było zabezpieczenie zapłaty wynagrodzenia podwykonawców, w sytuacji gdy z różnych względów nie mogą oni uzyskać go od swojego bezpośredniego kontrahenta(dłużnika) czyli generalnego wykonawcy. Dlatego inwestor odpowiada wobec podwykonawcy, jeżeli zostały spełnione warunki przewidziane w art. 647[1] § 2 – 4 k.c., tak jak generalny wykonawca, bo jest to odpowiedzialność gwarancyjna. Z tego względu reguły ograniczające odpowiedzialność dłużników solidarnych nie mają wprost zastosowania do odpowiedzialności inwestora na podstawie art. 647[1] k.c.

Potwierdzeniem tego, że odpowiedzialność inwestora jest odpowiedzialnością za dług generalnego wykonawcy jest to, że inwestor może nawet być podwójnie zobowiązany do zapłaty za te same roboty budowlane; raz generalnemu wykonawcy, a drugi raz podwykonawcy, tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 stycznia 2016 r., IV CSK 179/15.

W konsekwencji należy przyjąć, że w razie upadłości generalnego wykonawcy, skoro zgodnie z art. 91 p.u.n. wierzytelności wobec niego stają się wymagalne z chwilą kiedy została ogłoszona względem niego upadłość, to od tej chwili również inwestor zobowiązany jest do spełnienia świadczenia. Nawet więc, gdy ze stosunku łączącego generalnego wykonawcę z podwykonawcą, tak jak w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy, wynika, że roszczenie podwykonawcy wobec generalnego wykonawcy nie jest jeszcze wymagalne, to z chwilą ogłoszenia upadłości tego ostatniego z mocy jednoznacznego postanowienia ustawy (art. 91 ust. 1 p.u.n.) roszczenie to stało się wymagalne. W tej sytuacji gdy inwestor zgodnie z art. 647[1] k.c. ponosi odpowiedzialność gwarancyjną za spełnienie świadczenia przez generalnego wykonawcę wobec podwykonawcy, brak jakichkolwiek podstaw do tego, aby uznać, że inwestor nie odpowiada.

Roszczenie podwykonawcy wobec znajdującego się w upadłości generalnego wykonawcy z mocy ustawy jest wymagalne. Tym samym roszczenie podwykonawcy (powoda) wobec inwestora jako gwaranta spełnienia świadczenia przez generalnego wykonawcę na rzecz podwykonawcy, także stało się wymagalne.

Wyrok SN z dnia 11 lipca 2019 r., V CSK 156/18

Standard: 62148 (pełna treść orzeczenia)