Wykonanie zastępcze z mocy wyroku (art. 480 § 1 k.c.)

Upoważnienie do zastępczego wykonania czynności na koszt dłużnika wierzyciel może uzyskać bądź w postępowaniu rozpoznawczym (art. 480 k.c.), bądź też w postępowaniu egzekucyjnym (art. 1049 §1 k.p.c.), a w obu tych przypadkach orzeczenie sądu stanowiło będzie umocowanie wierzyciela do wykonania czynności na koszt dłużnika i nic ponadto. Treścią wyroku, jaki zostanie wydany w wyniku uwzględnienia powództwa opartego na przepisie art. 480 k.c. będzie możliwość doprowadzenia własnym działaniem do wykonania zobowiązania. W związku z tym powództwo zmierzające do uzyskania umocowania do wykonania zastępczego bez wątpienia obejmuje roszczenie o charakterze niepieniężnym.

Istotą zastępczego wykonania jest podjęcie przez wierzyciela czynności, zmierzających do wykonania zobowiązania zgodnie z jego treścią. W tym też przejawia się cel postępowania, którego przedmiotem będzie zgłoszone przez wnioskodawców roszczenie. Sama zaś kwestia uzyskania od obowiązanego zwrotu kosztów przeprowadzonych prac nie stanowi przedmiotu tego postępowania. Dopiero z chwilą wykonania przez wierzyciela czynności, do jakich został umocowany przez sąd, zobowiązanie dłużnika do spełnienia świadczenia zamienia się w obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez wierzyciela.

Przedmiot procesu nie obejmuje - poza samym żądaniem - innych roszczeń uprawnionych w stosunku do podmiotu obowiązanego. Dzieje się tak z samej istoty rzeczy wskazującej na to, że w okresie procesu wnioskodawcom nie przysługuje jeszcze roszczenie o zwrot kosztów prac przeprowadzonych na rachunek obowiązanego, gdyż sprawa takich roszczeń może stać się aktualna dopiero po wykonaniu prac zgodnie z upoważnieniem sądu. Nie można jednakże nie zauważyć, że wniosek o zabezpieczenie żądania może wynikać z obawy, iż zła działalność doprowadzi w spółce do sytuacji kryzysowej i niemożności poniesienia kosztów przeprowadzonych prac. Jest to jednak kwestia, która wykracza poza cel procesu. Wierzyciel, który w postępowaniu sądowym otrzymał upoważnienie do wykonania czynności na koszt dłużnika, może na podstawie art. 1049 § 1 k.p.c. żądać przyznania mu przez sąd sumy potrzebnej do wykonania tej czynności (zob. uchwała SN z dnia 10 maja 1989 r., III CZP 36/89) i taki kształt może przybrać akcja zapobiegawcza wierzyciela.

Postanowienie SA w Krakowie z dnia 3 września 2012 r., I ACz 1198/12

Standard: 48929 (pełna treść orzeczenia)