Fakultatywny charakter orzeczenia zakazu z art. 373 p.u. przy formalnym spełnieniu jego przesłanek

Ideą wprowadzonego obowiązku uwzględniania wszystkich przesłanek wymienionych w art. 373 ust. 2 p.u.n. przy orzekaniu zakazu na podstawie art. 373 ust. 1 p.u.n. jest właśnie dążenie ustawodawcy do tego, aby wynik oceny ustawowych przesłanek pozwalał Sądowi na zindywidualizowanie zakresu orzekanego zakazu stosowania do potrzeb wynikających z konkretnych ustaleń faktycznych i indywidualizujących je okoliczności rozpoznawanej sprawy.

Art. 373 p.u. zakreśla sądowi możliwe maksymalne granice, w których ma orzec o zakazie z uwzględnieniem indywidualnej oceny potrzeby takiego orzeczenia, a nie nakłada obowiązku orzeczenia zakazu w maksymalnym ustawowo wyznaczonym zakresie w razie stwierdzenia zaistnienia przesłanek uzasadniających orzeczenie zakazu.

Nie można zatem podzielić interpretacji przyjętej w zaskarżonym wyroku, że niezależnie od wyniku ustaleń faktycznych indywidualizujących każdą rozpoznawaną sprawę Sąd ma zawsze obowiązek orzeczenia zakazu o tej samej, określonej w ustawie, treści w razie wystąpienia wszystkich ustawowych przesłanek zastosowania art. 373 ust. 1 p.u.n. Przeciwnie, treść art. 373 p.u.n. wskazuje na to, że przy uwzględnieniu wniosku o orzeczenie zakazu Sąd ma możliwość orzeczenia go w zakresie uznanym za celowy i uzasadniony, lecz nie wykraczającym poza przedmiotowe ramy wyznaczone zakresem przepisu, i to niezależnie od treści wniosku o orzeczenie zakazu.

W orzecznictwie wcześniej już przyjmowano, że dodatkowym uzasadnieniem przemawiającym za niezastosowaniem sankcji z art. 373 ust. 1 p.u.n. może być np. okoliczność zajmowania się przez uczestnika sprawami technicznymi w ramach podziału prac w zarządzie spółki (postanowienie SN z dnia 15 grudnia 2005 r., II CSK 15/05

Postanowienie SN z dnia 24 września 2010 r., IV CSK 92/10

Standard: 47943 (pełna treść orzeczenia)

Przy uwzględnieniu wniosku o orzeczenie zakazu sąd ma możliwość orzeczenia go w zakresie wskazanym w treści przepisu, jeżeli uzna to za celowe, niezależnie od treści wniosku o orzeczenie zakazu.

Za powyższym wnioskiem przemawia charakter zakazu stanowiącego sankcję cywilną, co odróżnia go od orzekania przez sąd o żądaniach stron wynikających z ich praw podmiotowych.

Brzmienie art. 373 p.u. wskazuje, że sąd może orzec na okres oznaczony w ustawie zakaz prowadzenia działalności gospodarczej oraz zakaz sprawowania określonych funkcji. Użycie spójnika oraz przy użyciu stwierdzenia, że sąd może orzekać w powyższym zakresie należy przy zastosowaniu reguł wykładni językowej rozumieć jako zakreślenie sądowi możliwych granic, w którym ma prawo orzec o zakazie, a nie nałożenie takiego obowiązku w wypadku, gdy sąd stwierdzi istnienie przesłanek do orzeczenia zakazu.

Postanowienie SN z dnia 22 sierpnia 2007 r., III CSK 45/07

Standard: 47947 (pełna treść orzeczenia)