Umorzenie na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. (brak znamion czynu zabronionego)

Zgodnie z art. 17 § 1 pkt 2 kpk nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa.

Brak w czynie ustawowych znamion typu czynu zabronionego obejmuje sytuacje, gdy czyn wprawdzie zaistniał, jednak nie zawiera wszystkich znamion określonego typu czynu zabronionego. Znamieniem czynu zabronionego są elementy treściowe wskazane w opisie czynu zabronionego. Innymi słowy są to opisane w ustawie cechy, których całokształt charakteryzuje przestępstwo, a które muszą zostać udowodnione w postępowaniu karnym, aby mogło nastąpić prawidłowe skazanie za przestępstwo (zob. M. Kurowski, komentarz do art. 17, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, red. D. Świecki, Warszawa 2015, s. 121). Wyrażenie "ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa", obejmuje dwie grupy okoliczności wyłączających przestępność czynu - kontratypy oraz okoliczności wyłączające winę.

Wystąpienie przesłanek określonych w art. 17 § 1 pkt 2 kpk powoduje takie same skutki procesowe jak wystąpienie braku faktycznych podstaw oskarżenia, o których mowa w art. 17 § 1 pkt 1 kpk. Ustalenie na rozprawie, ale przed rozpoczęciem przewodu sądowego, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa, powoduje umorzenie postępowania w formie postanowienia. Natomiast zgodnie z art. 414 § 1 zdanie drugie kpk, w razie stwierdzenia po rozpoczęciu przewodu sądowego okoliczności wymienionych w art. 17 § 1 pkt 2 sąd wydaje wyrok uniewinniający, chyba że sprawca w chwili czynu był niepoczytalny.

Wyrok TK z dnia 6 kwietnia 2016 r., P 2/14

Standard: 4126 (pełna treść orzeczenia)