Pozbawienie akcjonariusza prawa poboru akcji w całości lub w części (art. 433 § 2 k.s.h.)

Art. 433 § 2 k.s.h. w zakresie obowiązków ciążących na zarządzie spółki w związku z zamiarem pozbawienia akcjonariuszy prawa poboru akcji i skutków prawnych ewentualnych uchybień w tym zakresie. Zgodnie z powyższym przepisem, w interesie spółki walne zgromadzenie może pozbawić akcjonariuszy prawa poboru akcji w całości lub w części; uchwała walnego zgromadzenia wymaga większości co najmniej czterech piątych głosów; pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru akcji może nastąpić w przypadku, gdy zostało to zapowiedziane w porządku obrad walnego zgromadzenia; zarząd przedstawia walnemu zgromadzeniu pisemną opinię uzasadniającą powody pozbawienia prawa poboru oraz proponowaną cenę emisyjną akcji bądź sposób jej ustalenia. Nie ulega wątpliwości, że art. 433 § 2 k.s.h. różnicuje pojęcie porządku obrad walnego zgromadzenia (w którym musi się znaleźć tylko „zapowiedź pozbawienia akcjonariuszy prawa poboru akcji”) i walnego zgromadzenia (na którym zarząd przedstawia pisemną opinię)

Art. 433 § 2 k.s.h. zgodny jest z art. 2 dyrektywy Rady 77/91/EWG z dnia 13 grudnia 1976 r. w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymagane w Państwach Członkowskich od spółek w rozumieniu art. 58 akapit drugi Traktatu, w celu uzyskania ich równoważności, dla ochrony interesów zarówno wspólników, jak i osób trzecich w zakresie tworzenia spółki akcyjnej, jak również utrzymania i zmian jej kapitału (Dz.U.UE.L.1977.26.1) stanowiącym, że w każdym przypadku, gdy podwyższanie kapitału subskrybowanego następuje przez wniesienie wkładów pieniężnych, akcje powinny być oferowane z zachowaniem pierwszeństwa akcjonariuszy proporcjonalnie do wysokości kapitału reprezentowanego przez ich akcje; prawo pierwokupu nie może być ograniczone ani zniesione przez statut albo akt założycielski, jednakże może być zniesione albo ograniczone decyzją walnego zgromadzenia, a zarząd lub organ administrujący jest zobowiązany do przedstawienia na tym walnym zgromadzeniu pisemnego sprawozdania wskazującego powody ograniczenia lub zniesienia prawa pierwokupu i uzasadniającego proponowaną cenę emisji. 

Zgodzić się należy ze wskazówką interpretacyjną, zawartą w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 2008 r., wydanym w sprawie C-338/06 Komisja Wspólnot Europejskich v. Królestwo Hiszpanii (ZOTSiS 2008/12B-/I-10139), w myśl której, mimo iż prawo pierwszeństwa ustanowione na korzyść akcjonariuszy nie dopuszcza żadnego innego wyjątku poza wyraźnie przewidzianym w art. 29 ust. 4 drugiej dyrektywy to, ustanawiając minimalne wymogi w dziedzinie ochrony akcjonariuszy i wierzycieli spółek akcyjnych, pozostawia ona państwom członkowskim swobodę przyjęcia przepisów, które są dla nich najbardziej korzystne, w tym wprowadzenia bardziej rygorystycznych warunków wyłączenia prawa pierwszeństwa. Treść prawidłowo implementowanej dyrektywy i kodeksu spółek handlowych nie uzasadnia twierdzenia, że naruszenie wymogu pisemności opinii zarządu w zakresie ceny zawsze skutkuje nieważnością uchwały walnego zgromadzenia.

Wyrok SN z dnia 22 października 2015 r., IV CSK 738/14

Standard: 47916 (pełna treść orzeczenia)

Nie można wykluczyć możliwości wyłączenia prawa poboru niektórych tylko akcjonariuszy. Art. 433 § 2 k.s.h. ogranicza zasadę wyrażoną w paragrafie pierwszym tego przepisu, a wymóg równoprawnego traktowania akcjonariuszy, przewidziany w art. 20 k.s.h., nie ma charakteru absolutnego, już z tej przyczyny, że aktualizuje się tylko w takich samych okolicznościach. W interesie spółki walne zgromadzenie może więc – na podstawie art. 433 § 2 k.s.h. – wyłączyć lub ograniczyć prawo poboru akcji, także w odniesieniu do niektórych akcjonariuszy.

Wyrok SN z dnia 13 maja 2004 r., V CK 452/03

Standard: 49190 (pełna treść orzeczenia)