Zwrot kosztów kupna samochodu lub innego pojazdu inwalidzkiego (art. 444 § 1 k.c.)

Uzasadnione jest żądanie zwrotu kosztów nabycia samochodu, jeżeli kompensuje to kalectwo osoby poszkodowanej i przywraca możliwość łatwego przemieszczania, także w celu skorzystania z pełniejszego zakresu zabiegów leczniczych, wykonywania pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej (wyrok SN z 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07; wyrok SN z 14 maja 1997 r., II UKN 113/97, wyrok SN z 12 grudnia 2002 r., II CKN 1018/00).

Wyrok SA w Warszawie z dnia 13 marca 2018 r., VI ACa 961/16

Standard: 47890 (pełna treść orzeczenia)

W orzecznictwie sądowym wyrażane były poglądy, że koszty zakupu samochodu lub innego pojazdu inwalidzkiego należą do kosztów objętych powołanym wyżej przepisem, jeżeli jest on konieczny do kompensowania kalectwa osoby poszkodowanej. Można też i wskazać orzeczenia, w których kosztów zakupu samochodu nie zaliczono do kosztów, do których pokrycia zobowiązany jest podmiot ponoszący odpowiedzialność za szkodę (np. wyrok SN z 09.01.2008 r., II CSK 425/07, wyrok SA we Wrocławiu z 27.06.2013 r., I A Ca 426/13), bowiem nie zawsze, gdy uszkodzenie ciała prowadzi do niemożliwości samodzielnego poruszania się, koszt zakupu samochodu mieści się w ramach kosztów celowych i niezbędnych. Należy mieć na uwadze, że orzeczenia dotyczące tego rodzaju żądania zapadały w różnych, konkretnych stanach faktycznych, zawsze jednak ze wskazaniem, że ocena musi odnosić się każdorazowo do realiów sprawy i uwzględniać koszty celowe i niezbędne.

Celem przepisu art. 444 § 1 k.c. jest restytucja stanu istniejącego przed wypadkiem, nie można tracić z pola widzenia, że powód przed wypadkiem także korzystał z samochodu i brak jest jakichkolwiek przesłanek choćby tylko uprawdopodabniających tezę, że gdyby nie wypadek, to aktualnie nie korzystałby z tego środka lokomocji. Niewątpliwie obecnie auto stało się dobrem jeszcze bardziej powszechnie dostępnym, niż w dacie wypadku i służącym większości społeczeństwa na co dzień, zarówno w mieście, jak i na wsi. Okoliczność ta nie wymaga dowodu, jest powszechnie znana. Trudno sobie wyobrazić, że powód, gdyby nie uległ wypadkowi i nie stał się osobą niepełnosprawną i niezdolną do pracy lecz prowadziłby, jak przed wypadkiem, gospodarstwo rolne w dzisiejszych czasach obywałby się bez auta i podróżowałby np. w sprawach dotyczących prowadzenia gospodarstwa rowerem lub komunikacją publiczną. Zmiana jaka wynikła z powstałego na skutek wypadku kalectwa powoda polega tylko na tym, że obecnie powód nie może prowadzić samodzielnie samochodu nieprzystosowanego do prowadzenia przez osobę z niesprawnym narządem ruchu.

W stanie faktycznym sprawy mieści się ustalenie, że możliwym jest zamontowanie w samochodzie powoda ręcznej skrzyni biegów zainstalowanej przy kierownicy, co oznacza konieczność poniesienia wydatku w granicach 3 500 – 5 000 zł. Jest to wystarczające do przywrócenia stanu istniejącego przed wypadkiem, gdy chodzi o możliwości powoda przemieszczania się na większe odległości. Należy przy tym mieć na względzie, że powód, poza rentą z tytułu zwiększonych potrzeb otrzymuje rentę KRUS i wyrównawczą, która kompensuje dochody, jakie uzyskiwałby, gdyby prowadził gospodarstwo rolne i ma możliwość zgromadzenia środków finansowych wystarczających na zakup kolejnego samochodu. Gdyby nie uległ wypadkowi, również co jakiś czas musiałby generować środki na zastąpienie pojazdu starego nowym.

Sąd Apelacyjny nie dostrzega niekonsekwencji Sądu Okręgowego w tym, że „odmówił prawa do samochodu”, a jednocześnie przyznał kwotę na zamontowanie bramy przesuwanej i na wybrukowanie podwórka, co umożliwia powodowi dostanie się do garażu. Sąd wskazał, że elektroniczny mechanizm samootwierający bramę i utwardzenie podłoża podwórka pozwalają powodowi samodzielnie, indywidualnie, bez pomocy innych osób otworzyć bramę i wjechać na posesję oraz dojechać wózkiem do drzwi domu. Nakłady te wiążą się zatem z likwidacją barier niemożliwych do pokonania przez powoda z uwagi na jego niepełnosprawność będącą skutkiem wypadku i pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem, ale nie przesądzają o zasadności roszczenia o zwrot kosztów zakupu samochodu.

Wyrok SA w Białymstoku z dnia 18 września 2017 r., I ACa 228/17

Standard: 9910 (pełna treść orzeczenia)