Pojęcie instancyjności postępowania

Instancyjność jest pojęciem zarówno prawa ustrojowego jak i procesowego . Instancja sądowa to sąd określonego rzędu (szczebla) w systemie powiązanych ze sobą hierarchicznie sądów. Instancyjność powoduje, że postępowanie „rozpada się na stadia” w celu zapewnienia możliwości korekty wadliwych czynności procesowych. Instancyjność zakłada istnienie toku instancji, dotyczących procesu decyzyjnego.

O toku instancji można mówić wówczas, gdy przepisy przewidują działanie co najmniej dwóch instancji oraz określają ich sposób działania. Instancyjność nie jest jednak tożsama z dewolutywnością, lecz wymaga dwóch instancji rozumianych jako nierównorzędne szczeble w hierarchii. Najczęściej instancyjność postępowania oznacza „przechodzenie sprawy, która nie została jeszcze prawomocnie rozstrzygnięta pomiędzy sądami hierarchicznie nierównorzędnymi, co powoduje rozpad postępowania na dwa lub więcej stadia, w celu zapewnienia kontroli sądów wyższego szczebla nad rozstrzygnięciami wydanymi przez sądy niższego szczebla. Instancyjność nie zawsze jednak musi oznaczać podejmowania decyzji na niższym szczeblu przez sąd.

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się także, że pojęcie instancji oznacza pewien szczebel (wyższy lub niższy) w systemie powiązanych ze sobą hierarchicznie organów, wyposażony w określone kompetencje kontrolne. 

Uchwała SN z dnia 3 grudnia 2015 r., III CZP 81/15

Standard: 47872 (pełna treść orzeczenia)