Odstąpienie przez syndyka od umowy dzierżawy rzeczy ruchomej

Na podstawie art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r. (jedn. tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 233) syndyk masy upadłości dzierżawcy może - ze skutkiem od dnia ogłoszenia upadłości - odstąpić od umowy dzierżawy rzeczy ruchomej zawartej przed dniem ogłoszenia upadłości, gdy przedmiot umowy został wydany upadłemu do korzystania przed ogłoszeniem upadłości. Należności za korzystanie z przedmiotu dzierżawy za okres po dniu ogłoszenia upadłości podlegają zgłoszeniu sędziemu-komisarzowi na podstawie art. 99 tej ustawy.

Konsekwencje odstąpienia od umowy dzierżawy rzeczy ruchomej dla wydzierżawiającego, który nie otrzymał należnego mu świadczenia pieniężnego reguluje przytoczony już art. 99 p.u. Kontrahent upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu wykonania swojego zobowiązania i poniesionych strat, zgłaszając te wierzytelności sędziemu -komisarzowi. Przyjmując wskazany w nauce prawa podział wierzytelności podlegających zaspokojeniu w postępowaniu upadłościowym na upadłościowe, tzn. wierzytelności majątkowe powstałe w stosunku do upadłego przed ogłoszeniem upadłości oraz wierzytelności w stosunku do masy, czyli wierzytelności majątkowe powstałe w zasadzie po ogłoszeniu upadłości, a wynikające z reguły z czynności syndyka, należy wskazać, że wierzytelności kontrahenta upadłego, o których mowa w art.99 p.u., wynikają, co należy podkreślić, z umowy wzajemnej zawartej przez upadłego przed ogłoszeniem upadłości i nie zostały uprzywilejowane przez ustawodawcę przez ich umieszczenie w art. 342 ust. 1 pkt 1 p.u. W pierwszej kategorii zaspokojenia znajdują się wyłącznie tzw. wierzytelności w stosunku do masy upadłości, które powinny być zaspokajane przez syndyka zgodnie z art. 343 p.u. poza podziałem funduszów masy upadłości, w miarę wpływu do masy stosownych sum. Nie ma podstaw do przyjęcia, że należności wydzierżawiającego wynikające z umowy dzierżawy rzeczy ruchomej, od której syndyk odstąpił na podstawie art. 98 ust. 1 p.u., wskazane w art. 99 p.u., stanowią dług podlegający zaspokojeniu zgodnie z art. 342 ust. 1 pkt 1 p.u. w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r. Nie są to bowiem należności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia masy upadłości, nie są to należności z zawartych przez upadłego przed ogłoszeniem upadłości umów, których wykonania zażądał syndyk (skoro syndyk odstąpił od umowy na podstawie art. 98 ust. 1 in fine p.u.), nie są to także należności powstałe z czynności syndyka. Do tej ostatniej kategorii zalicza się wierzytelności wynikające z umów zawartych przez syndyka, roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania takiej umowy, koszty procesu prowadzonego przez syndyka i rozstrzygniętego na niekorzyść masy, a także roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym.

Uchwała SN z dnia 17 marca 2017 r., III CZP 108/16

Standard: 47815 (pełna treść orzeczenia)