Oświadczenie zastawnika o przejęciu przedmiotu zastawu na własność (art. 22 ust. 1 pkt 3 u.r.z.)

Zaspokojenie zastawnika przez przejęcie na własność któregokolwiek z wymienionych przedmiotów zastawu, o ściśle oznaczonej przez strony w umowie wartości albo określonego sposobu ustalenia jego wartości, następuje przez złożenie przez zastawnika na piśmie oświadczenia o przejęciu przedmiotu zastawu na własność i to w przypadku określonym m.in. w art. 22 ust. 1 pkt 3. Powstanie skutku rzeczowoprawnego w postaci przejęcia na własność przez zastawnika przedmiotu zastawu rejestrowego następuje z dniem złożenia w formie pisemnej oświadczenia o przejęciu (art. 22 ust. 2 pkt 2 ustawy) przedmiotu zastawu, ale określonego w umowie zastawniczej i to z zachowaniem wymogów przewidzianych w art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Ze wskazanego powyżej stanu prawnego wynika, że przedmiot zastawu może oczywiście być zróżnicowany i mieć różną postać, ale precyzyjna kwalifikacja przedmiotu zastawu w konkretnej umowie zastawniczej jest niezbędna, ponieważ jednoznaczne określenie co strony uczyniły w umowie przedmiotem zastawu pozwala dopiero na prawidłową ocenę spełnienia wymogu ścisłego oznaczenia wartości przedmiotu zastawu albo wymogu określenia sposobu ustalenia jego wartości dla zaspokojenia zastawnika.

Wyrok SN z dnia 10 marca 2016 r., III CSK 167/15

Standard: 47526 (pełna treść orzeczenia)

Oświadczenie zastawnika o przejęciu ma postać uprawnienia kształtującego, wynikającego z umowy zastawniczej; może być ono wykonane w wyniku oświadczenia złożonego zastawcy (art. 61 k.c., art. 22 ust. 2 ustawy).

W art. 22 ust. 2 ustawy (w brzmieniu sprzed dnia 24 października 2005 r., ale i też de lege lata) przewidziano podstawowe (minimalne) przesłanki skutecznego złożenia oświadczenia o przejęciu, odnoszące się do wierzytelności objętej zastawem (upływ terminu spełnienia świadczenia przez dłużnika osobistego; kredytobiorcę). W umowie zastawniczej mogłyby pojawić się także dalsze (dodatkowe) przesłanki złożenia omawianego oświadczenia.

W związku z tym, że celem przejęcia przedmiotu zastawu jest doprowadzenie do pozaegzekucyjnego zaspokojenia wierzytelności objętej zastawem, rezultat taki może być osiągnięty jedynie przy spełnieniu wszystkich niezbędnych wymagań przewidzianych w ustawie i w umowie zastawniczej z 2002 r. Wymogiem takim jest m.in. ścisłe oznaczenie wartości przedmiotu zastawu w umowie zastawniczej (art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy), ponieważ jedynie wówczas pojawia się możliwość osiągnięcia wspomnianego celu skorzystania w niezbędnym zakresie z pozaegzekucyjnego trybu zaspokojenia zabezpieczonej wierzytelności. Tylko wtedy mogą nastąpić rzeczowe i obligacyjne skutki przejęcia, tj. przejście przedmiotu zastawu „na własność zastawnika” i umorzenie zabezpieczonej wierzytelności w odpowiednim zakresie oraz powstanie innych roszczeń zastawcy wobec zastawnika (art. 23 ust. 3 ustawy).

Wyrok SN z dnia 25 marca 2010 r., I CSK 369/09

Standard: 65820 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy