Umieszczenie małoletniego w rodzinnej pieczy zastępczej w sprawach o rozwód i separację

Sąd, który w wyroku rozwodowym lub orzekającym separację orzeka o władzy rodzicielskiej w sposób wymagający zapewnienia dziecku pieczy zastępczej, rozstrzyga o tej pieczy, pozostawiając oznaczenie konkretnej rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka sądowi opiekuńczemu.

Postępowanie o umieszczenie w pieczy zastępczej wymaga udziału kandydatów na rodzinę zastępczą lub osób prowadzących rodzinny dom dziecka, co nie daje się pogodzić z ograniczonym podmiotowo postępowaniem rozwodowym i postępowaniem o orzeczenie separacji, w którym sąd również orzeka o stosunkach między rozwodzącymi się lub występującymi o orzeczenie separacji małżonkami a ich dziećmi (art. 58 § 1 i art. 61[3] § 1 k.r.o.) i pełni w tym zakresie rolę sądu opiekuńczego (art. 445[1] k.p.c.; por. uchwała SN z dnia 21 października 2005 r., III CZP 75/05). 

Uchwała SN z dnia 14 listopada 2014 r., III CZP 65/14

Standard: 47427 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli dziecko nie powinno pozostawac pod opieką rodziców, rozważyć należy czy nie powinno pozostawać pod opieką osoby trzeciej, a w szczególności swej babki, a matki powódki.

Art. 437 KPC (obecnie art. 58 § 1 i 1a KRO) nie przewiduje wprawdzie bezpośrednio takiej ewentualności, ale powierzenie dziecka pieczy osoby trzeciej jest możliwe przez zastosowanie art. 438 KPC (obecnie art. 112 KRO). Przepis ten zezwala sądowi rozwodowemu na pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców, należy przeto (w drodze argumentu a maiori ad minus ) uznać, że tym więcej sąd ten jest uprawniony do ograniczenia władzy rodzicielskiej z mocy art. 60 kod. rodz. (obecnie art. 109 § 2 pkt 5 KRO) polegającym między innymi na powierzeniu pieczy nad dzieckiem osobie trzeciej. Za takim rozwiązaniem przemawiają zresztą przede wszystkim względy celowości oraz przyjęta przez polskiego ustawodawcę konstrukcja sprawy rozwodowej. "Sprawa rozwodowa" (…) to proces, który nie ogranicza się jedynie do rozstrzygnięcia, czy małżeństwo stron powinno zostać rozwiązane, lecz ma na celu załatwienie całokształtu stosunków danej rodziny.

Orzeczenie SN z dnia 24 maja 1952 r., C 275/52

Standard: 86402