Odwołanie członka zarządu i wypowiedzenie umowy w następstwie uchwały o połączeniu spółek

Zasadność wypowiedzenia umowy o pracę prezesowi zarządu spółki z o.o. z powodu odwołania go z tej funkcji ze względu na planowane połącznie spółek i nieprzewidywanie przydzielenia mu funkcji w zarządzie spółki przejmującej ocenia się na chwilę wypowiedzenia umowy o pracę, dlatego wypowiedzenie może być uzasadnione nawet gdy przedłużyło się zakończenie procedury połączenia spółek.

Odwołanie z funkcji i wypowiedzenie umowy o pracę to odrębne zdarzenia prawne oceniane ze względu na właściwe im procedury i prawo materialne. To, że orzecznictwo przyjmuje, iż samo odwołanie z funkcji w zarządzie spółki z o.o. jest wystarczającą przyczyną wypowiedzenia nie zamyka sprawy, bo pozwany nie ograniczył się do takiej przyczyny.

Rzecz w tym, że podstawą materialnoprawną rozstrzygania sporów jest klauzula generalna zasadności wypowiedzenia z art. 45 § 1 k.p., która ze swej istoty (funkcji) podlega każdorazowo wykładni i stosowaniu w indywidualnej sprawie. Niczym szczególnym jest stwierdzenie, że stosunek organizacyjny w zarządzie spółki ma znaczenie podstawowe. Obowiązki członka zarządu określa przede wszystkim prawo handlowe (prawo spółek). Umowa dopełnia stosunek organizacyjny jako podstawowy. Stanowi podstawę zatrudnienia i zapłaty za czynności sprawującego zarząd. Nie jest ograniczane prawo do odwołania z funkcji w zarządzie spółki, co tłumaczy wykładnię i stosowanie art. 45 § 1 k.p., przyjmującą, że samo odwołanie jest zasadną przyczyną wypowiedzenia zatrudnienia (art. 203 § 1 k.s.h., art. 10a ust. 6 ustawy o gospodarce komunalnej).

Sytuacja ulega jednak zmianie ze względu na samodzielne regulacje prawa pracy związane ze stosowaniem art. 30 § 4 i 45 § 1 k.p. Sąd pracy może oceniać zasadność wypowiedzenia w szerszym zakresie, czyli wedle treści przyczyny wypowiedzenia. Jest tak w sytuacji gdy uchwała o odwołaniu wskazuje na jego związek z przystąpieniem do realizacji procedur łączenia spółek a samo wypowiedzenie powiela tę przyczynę i dodatkowo przedstawia, że powód nie jest brany pod uwagę jako członek zarządu w spółce przejmującej. Pracodawca przedstawia wówczas szerszą przyczynę, którą pracownik może kontestować w apelacji zarzucając naruszenie art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 30 § 4 k.p.

Odwołanie z funkcji i wypowiedzenie umowy o pracę nie musi być wstrzymane aż do formalnego zakończenia połączenia spółek (wpisu do KRS). Jeśli spółka wypowiada umowę po odwołaniu z funkcji, wskazując na jego związek z podjętą procedurą łączenia spółek, to pracownik może zarzucać przedwczesność wypowiedzenia. 

Odwołanie i wypowiedzenie są następstwem uchwały o połączeniu spółek i nieprzywidywania powierzenia powodowi funkcji w zarządzie spółki przejmującej. W uchwale i w wypowiedzeniu nie musiała być określona ściśle data połączenia spółek bo zależała od wypełnienia etapów procedury połączeniowej. Na ten czas właściciel mógł też uznać, że inna osoba będzie prowadzić spółkę. Działania w tym zakresie były transparentne i rzeczywiste, zastosowanie miał art. 231 k.p, jednak podmiotowo nie obejmował powoda.

Wyrok SN z dnia 11 grudnia 2018 r., II PK 241/17

Standard: 47253 (pełna treść orzeczenia)