Odpowiedzialność za niewydanie aktu normatywnego przed dniem 1 września 2004 r.

Art. 417[1] k.c. wszedł w życie z dniem 1 września 2004 r. na podstawie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692) przewidujący (w § 4) odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa. Zgodnie z art. 5 powołanej ustawy nowelizującej, do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się m.in. przepisy art. 417, art. 419, art. 420, art. 420[1], art. 420[2] i art. 421 k.c., w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Mimo, że do dnia 1 września 2004 r. nie było przepisu ustawowego, który regulowałby odpowiedzialność odszkodowawczą za tzw. zaniechanie legislacyjne, w judykaturze przyjęto, że taka odpowiedzialność mogła powstać w związku z niewydaniem aktu normatywnego także przed dniem 1 września 2004 r. W uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2009 r., III CZP 139/08 wyjaśniono, że Skarb Państwa odpowiada za szkodę wyrządzoną niewydaniem aktu normatywnego, którego obowiązek wydania powstał po wejściu w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

O tym, czy Skarb Państwa odpowiada za szkodę wyrządzoną przez niewydanie aktu normatywnego przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r., nie decyduje art. 5 tej ustawy, lecz wykładnia art. 417 k.c. w zw. z art. 77 ust. 1 Konstytucji interpretowanego z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r., SK 18/00. Te ostatnie przepisy stanowią więc podstawę odpowiedzialności za zaniechanie legislacyjne, jeżeli obowiązek wydania przepisów powstał po wejściu w życie Konstytucji, a przed dniem 1 września 2004 r. W takich przypadkach, bez znaczenia jest okoliczność, że stan zaniechania legislacyjnego trwa nadal po dniu 1 września 2004 r.

Uchwała SN z dnia 20 grudnia 2012 r., III CZP 94/12

Standard: 47194 (pełna treść orzeczenia)

Skarb Państwa odpowiada za szkodę wyrządzoną niewydaniem aktu normatywnego, którego obowiązek wydania powstał po wejściu w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Uchwała SN z dnia 19 maja 2009 r., III CZP 139/08

Standard: 47195 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Artykuł 417[1] § 4 k.c. nie ma zastosowania do stanu zaniechania prawodawczego powstałego przed dniem 1 września 2004 r. i trwającego po tym dniu (art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 162, poz. 1692).

Wyrok SN z dnia 5 grudnia 2007 r., I CSK 273/07

Standard: 54336 (pełna treść orzeczenia)