Odpowiedzialność cywilna za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko

Prawo ochrony środowiska reguluje także odpowiedzialność cywilną za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko (art. 322–328). Zgodnie z art. 322 ustawy zasadą jest jednak stosowanie do tej odpowiedzialności przepisów kodeksu cywilnego, z wyjątkami przewidzianymi w ustawie. Prawo ochrony środowiska nie zawiera odrębnej, samodzielnej podstawy odpowiedzialności cywilnej za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko, lecz jedynie dostosowuje pewne przepisy kodeksu cywilnego do szczególnego przedmiotu ochrony, jakim jest środowisko.

Odpowiedzialność cywilna za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko może być realizowana w dwóch płaszczyznach, a mianowicie ochrony prawnorzeczowej i odpowiedzialności deliktowej. W pierwszym wypadku podstawę roszczeń stanowią art. 144 k.c. i art. 222 § 2 k.c. oraz art. 323 ust. 1 ustawy, rozszerzający katalog roszczeń wynikających z wymienionych przepisów kodeksu cywilnego.

Podstawę odpowiedzialności deliktowej stanowi przede wszystkim art. 435 k.c., rzadziej – art. 415 k.c. Prawo ochrony środowiska rozszerzyło odpowiedzialność opartą na art. 435 k.c., przyjmując, że w razie wyrządzenia szkody przez zakład o zwiększonym ryzyku lub dużym ryzyku art. 435 § 1 k.c. stosuje się niezależnie od tego, czy zakład ten jest wprowadzany w ruch za pomocą sił przyrody (art. 324 ustawy).

Ponadto w art. 323 ust. 2 ustawy ustawodawca wprowadził instytucję zbliżoną do actio popularis, służącą ochronie środowiska jako dobra wspólnego. Stanowi ona podstawę roszczeń o zapobieżenie szkodzie. Z roszczeniem opartym na tym przepisie może wystąpić m.in. jednostka samorządu terytorialnego. Jest oczywiste, że powstanie deliktowej odpowiedzialności odszkodowawczej zależy od spełnienia jej przesłanek. Musi nastąpić zatem zdarzenie, z którym prawo łączy obowiązek odszkodowania, będące także przyczyną powstania szkody. Poza tym podstawową przesłanką tej odpowiedzialności jest adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem a szkoda.

Wyrok SN z dnia 15 czerwca 2007 r., V CSK 68/07

Standard: 47184 (pełna treść orzeczenia)