Własność urządzeń przesyłowych ponoszącego koszty ich budowy (art. 49 § 2 k.c.)

W świetle art. 49 § 2 k.c. sfinansowanie kosztów budowy urządzeń, które po połączeniu z siecią są samoistnymi rzeczami ruchomymi, ma zasadnicze znaczenie dla określenia, kto jest ich właścicielem. Jest tak dlatego, że wykazanie faktu poniesienia kosztów budowy urządzeń – gdy nie należą już do części składowych nieruchomości, bo wchodzą w skład przedsiębiorstwa – przesądza o ich własności jako rzeczy ruchomych.

Jeżeli koszty budowy urządzeń poniósł przedsiębiorca sieciowy, staje się on – po ich połączeniu z siecią – właścicielem tych urządzeń jako samoistnych rzeczy ruchomych, w art. 49 § 2 k.c. jest bowiem mowa o urządzeniach, o których stanowi art. 49 § 1 k.c., czyli urządzeniach, które nie należą do części składowych nieruchomości. W takim wypadku przedsiębiorca jest właścicielem urządzeń, bo sfinansował ich budowę, natomiast właściciel nieruchomości, na której zostały one posadowione nie jest już ich właścicielem, bo nie stanowią części składowej jego nieruchomości, gdyż wejście w skład przedsiębiorstwa uchyla stosowanie zasady superficies solo cedit.

Ustawa nowelizująca nie zawiera przepisów wprowadzających, niemniej nie powinno ulegać wątpliwości, że znowelizowany art. 49 k.c. dotyczy również sytuacji, w których odnośne urządzenia zostały wybudowane i podłączone do sieci przed dniem 3 sierpnia 2008 r. Samo bowiem podłączenie do sieci jedynie wyłącza te urządzenia spod działania zasady superficies solo cedit, a nie rodzi skutku w postaci przeniesienia ich własności lub ustanowienia innego prawa na rzecz przedsiębiorcy sieciowego.

Retroaktywność art. 49 k.c. nie narusza przy tym reguły wyrażonej w art. 3 k.c., gdyż wynika z celu regulacji, jakim było uporządkowanie stanu prawnego związanego z podłączaniem wymienionych w tym przepisie urządzeń do sieci przedsiębiorstwa. Charakter retroaktywny miały również regulacje zawarte w art. 66 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne ( tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.) i w art. 31 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.; zob. też wyrok SN z dnia 2 marca 2006 r., I CSK 83/05).

Wyrok SN z dnia 22 stycznia 2010 r., V CSK 206/09

Standard: 47005 (pełna treść orzeczenia)