Rozliczenie jednolitych płatności obszarowych jako pożytków

Jakkolwiek jednolite płatności obszarowe nie są pożytkami cywilnymi w rozumieniu art. 53 § 2 k.c., to jednak wykazują w stosunku do nich pewne podobieństwo jako szczególna kategoria dochodu, dla uzyskania którego ważną, choć nie jedyną przesłanką, jest posiadanie nieruchomości rolnej.

Podejście to oznacza, że samoistny posiadacz nieruchomości rolnej (gruntu rolnego) w dobrej wierze może zachować jednolite płatności obszarowe należne w okresie posiadania (art. 224 § 1 k.c.), powinien natomiast zwrócić właścicielowi nieruchomości wartość płatności, które należne były za okres od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie nieruchomości (art. 224 § 2 k.c.). Podobnie samoistny posiadacz nieruchomości rolnej (gruntu rolnego) w złej wierze powinien zwrócić właścicielowi wartość płatności, które otrzymał w okresie posiadania (art. 225 k.c.). Przyjąć jednak należy, że samoistny posiadacz w złej wierze nie musi zwracać właścicielowi wartości płatności, których nie otrzymał. Ze względów aksjologicznych nie należy w tym wypadku stosować zaostrzonej reguły odpowiedzialności posiadacza samoistnego w złej wierze względem właściciela za pożytki, których nie uzyskał wskutek złej gospodarki. Sprzeciwia się temu specyfika jednolitych płatności obszarowych, które są szczególną kategorią dochodu, będącego postacią pomocy o charakterze bezzwrotnym, którą uzyskać może jedynie rolnik, który nie tylko posiada nieruchomość rolną (grunt rolny), ale spełnia także dalsze warunki. Nie jest możliwe jednoczesne spełnianie tych warunków przez samoistnego posiadacza nieruchomości i jej właściciela w odniesieniu do tej samej nieruchomości.

Przyjmując przedstawiony punkt widzenia stwierdzić należy, że co do zasady Sąd Apelacyjny prawidłowo odwołał się do art. 224 § 2 i 225 k.c. w celu znalezienia reguł miarodajnych dla rozliczenia między Agencją a P. jednolitych płatności obszarowych.

Wyrok SN z dnia 25 maja 2017 r., II CSK 636/16

Standard: 46978 (pełna treść orzeczenia)