Kontrola sądu cofnięcia powództwa

Zgodnie z art. 203 § 4 k.p.c., sąd może sprzeciwić się cofnięciu pozwu tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że czynność ta jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego, albo zmierza do obejścia prawa.

Skorzystanie przez sąd z tego uprawnienia jest radykalnym wkroczeniem w sferę zastrzeżoną dla strony i stanowi szczególne odstępstwo od zasady dyspozycyjności. Sprzeciwienie się przez sąd cofnięciu pozwu ma doniosłe skutki procesowe, także dotyczące sfery prawnej drugiej strony procesu.

Stosując ten przepis sąd powinien więc wkraczać jedynie w przypadkach ewidentnych, respektując ustanowioną po jego zmianie dokonanej ustawą z dnia 1 marca 1996 r. i zmianie Kodeksu postępowania cywilnego... (Dz.U. Nr 43, poz. 189) preferencję woli strony nad dążeniem do wydania wbrew niej orzeczenia sądowego (zob. post. SN z dnia 12 marca 1999 r., 4 I PKN 40/99, wyrok SN z dnia 28 czerwca 2007 r., IV CSK 110/07).

Wyrazem ograniczenia uprawnienia sądu w zakresie kontroli skuteczności cofnięcia pozwu jest także wyeliminowanie w obecnej redakcji art. 203 § 4 jako jej przesłanki rażącego naruszenia usprawiedliwionego interesu osób uprawnionych.

Postanowienie SN z dnia 16 lipca 2009 r., I CSK 474/08

Standard: 21715 (pełna treść orzeczenia)

Przepis art. 203 § 4 KPC stanowi, że sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że czynność ta jest sprzeczna z prawem lub z zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Charakterystyczne jest, że obecna redakcja tego przepisu daje sądowi znacznie większą swobodę w jego stosowaniu „(sąd może)”. Dlatego sąd stosując ten przepis działa w ramach swobodnego uznania i powinien wkraczać tylko w przypadkach ewidentnych, gdyż ustawodawca przedkłada wolę strony nad dążenie do wydania wbrew niej orzeczenia sądowego.

Ocena dopuszczalności cofnięcia pozwu nie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości i dokonania pełnej oceny tego materiału dowodowego (por. postanowienie z dnia 15 maja 1970 r., III PRN 30/70

Postanowienie SN z dnia 12 marca 1999 r., I PKN 40/99

Standard: 46968 (pełna treść orzeczenia)