Podstawy ujawnienia w księdze wieczystej wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej

Zagadnienie podstawy ujawnienia w księdze wieczystej wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej jest złożone. Nie można nie zauważyć braku konsekwencji ustawodawcy w tym zakresie, zamiennie używającego zwrotu „podstawa” dla dokumentów stanowiących podstawę wpisu (art. 31 ust. 1 u.k.w.h., art. 626[2] § 3 k.p.c.) i przyczyny uzasadniającej oddalenie wniosku o wpis (art. 626[9] k.p.c.).

Piśmiennictwo wskazuje, że w istocie podstawę wpisu w księdze wieczystej stanowi udokumentowane formalnie zdarzenie cywilnoprawne.

Co do zasady określenie wysokości udziałów następuje w oparciu o czynność materialno-prawną, orzeczenie sądowe, akt administracyjny bądź zdarzenie prawne dotyczące ustanowienia lub obrotu odrębną własnością lokalu, jako prawem głównym i związanymi z nim częściami składowymi.

Praktyka orzecznicza wskazuje na potrzebę zmiany udziałów w nieruchomości wspólnej wynikającą bądź z przyczyn natury pierwotnej, takich jak błędy rachunkowe, ustalenie ich w oparciu o nieważne (w całości lub w części) czynności prawne albo z przyczyn następczych, takich jak przebudowy, nabudowy, odłączenia i obrót częściami lokali lub pomieszczeniami przynależnymi.

Problem trybu i podstawy dokonywania takich zmian, a następnie ich ujawniania, wystąpił zarówno w postępowaniach procesowych na tle zaskarżania uchwał wspólnot mieszkaniowych jak i postępowaniach wieczystoksięgowych.

Nie ulega wątpliwości, że podstawą dokonywania zmian udziałów, co do zasady, powinny być czynności tożsame z ich ustanowieniem.

Postanowienie SN z dnia 12 marca 2020 r., IV CSK 585/18

Standard: 46822 (pełna treść orzeczenia)