Zdatność ugodowa sporu; przedmiotowy zakres zapisu na sąd polubowny (art. 1157 k.p.c.)
Zdolność arbitrażowa; przedmiotowy zakres zapisu na sąd polubowny (art. 1157 i art. 1214 § 3 pkt 1 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W art. 1157 k.p.c. ocena zdatności arbitrażowej sporu jest uwarunkowana jego zdatnością ugodową. Według prawa polskiego ugoda może być zawarta w sprawie, której charakter na to zezwala (art. 184 k.p.c.). Za taką można uznać jedynie sprawę, w której przedmiotem postępowania jest stosunek prawny, w zakresie którego istnieje w świetle prawa materialnego możliwość samodzielnego dysponowania przez strony prawami lub roszczeniami, które z tego stosunku wynikają. Brak zdatności ugodowej ma miejsce wtedy, gdy dany rodzaj stosunków prawnych lub wynikające z nich prawa i roszczenia w ogólności lub w pewnej części w świetle prawa materialnego nie podlegają dyspozycji stron. Może to być następstwem charakteru stosunków prawnych, praw lub roszczeń (np. stosunki małżeńskie niemajątkowe, pochodzenie dziecka, prawa stanu cywilnego, władza rodzicielska). Zdatność ugodową może także wyłączać wyraźny przepis prawa procesowego, który wyklucza w danej kategorii spraw ugodę (art. 477 12 k.p.c. – w sprawach z ubezpieczenia społecznego; art. 479 41 k.p.c. – w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone).
Zdatności ugodowej nie mają sprawy o stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia z powodu jej sprzeczności z ustawą, jak również sprawy o uchylenie uchwał tych zgromadzeń. Przedmiot sporu w tych sprawach nie podlega dyspozycji stron postępowania a skutek prawny powództw w sprawach o stwierdzenie nieważności bądź uchylenie uchwał nie może być osiągnięty bez wyroku sądu państwowego. Istotne są także konsekwencje prawne wyroku uwzględniającego powództwo, wyrażające się w tzw. rozszerzonej prawomocności, która nie może być osiągnięta przez ugodę sądową.
Postanowienie SA w Krakowie z dnia 17 grudnia 2013 r., I ACz 2321/13
Standard: 57302 (pełna treść orzeczenia)
W postępowaniu przed sądem polubownym mogą być rozpoznawane – z zastrzeżeniem ściśle określonych wyjątków – te spory, które spełniają kryterium tzw. zdatności ugodowej.
Zdatność ugodowa sporu powinna być oceniana w sposób abstrakcyjny, oderwany od konkretnych okoliczności i uwarunkowań prawnych oraz od rozważań, czy ewentualna ugoda zawarta przez strony byłaby dopuszczalna w świetle art. 203 § 4 w związku z art. 223 § 2 k.p.c., przy zastosowaniu art. 917 w związku z art. 58 k.c. (por. postanowienia SN z dnia 21 maja 2010 r., II CSK 670/09 i z dnia 18 czerwca 2010 r., V CSK 434/09).
w postępowaniu arbitrażowym odpowiednikiem badania dopuszczalności ugody o konkretnej treści jest kontrola sądu państwowego dokonywana w wyniku rozpoznania – przewidzianej w art. 1205 i nast. k.p.c. – skargi na wyrok sądu polubownego albo w postępowaniu o uznanie wyroku sądu polubownego lub stwierdzenie jego wykonalności (art. 1214 § 3 i art. 1215 § 2 k.p.c.). Szczególną rolę odgrywa tu klauzula porządku publicznego (art. 1206 § 2 pkt 2 i art. 1214 § 3 pkt 2 k.p.c.), wyraźnie oddzielona od wymagania zdatności ugodowej sporu (art. 1206 § 2 pkt 2 i art. 1214 § 3 pkt 1 k.p.c.).
Nie ma także podstaw do szczególnego traktowania – z punktu widzenia zdatności ugodowej sporu dotyczącego konkretnego stosunku prawnego – okoliczności, że jego podłożem jest wadliwość czynności prawnej kreującej, przekształcającej lub niweczącej ten stosunek prawny; istotne jest nie to, czy przedmiotem ugody sądowej może być kwestia wadliwości tej czynności, powodującej jej nieważność, lecz to, czy stosunek prawny, którego ta czynność dotyczy, podlega dyspozycji stron, a tym samym, czy na tle tego stosunku możliwe jest – w ujęciu hipotetycznym – zawarcie ugody.
Uchwała SN z dnia 23 września 2010 r., III CZP 57/10
Standard: 53530 (pełna treść orzeczenia)