Zarzut zapisu na sąd polubowny przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (art. 1165 § 1 k.p.c.)

Art. 1165 § 2 k.p.c. nawiązuje do art. II ust. 3 Konwencji o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądów arbitrażowych, sporządzonej w Nowym Jorku, dnia 10 czerwca 1958 r. (Dz. U. z 1962 r., nr 9, poz. 41, dalej – „Konwencja nowojorska”) i art. 8 ust. 1 Prawa modelowego Uncitral (UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration), które operują zbliżoną terminologią.

Orzekając o zasadności zarzutu zapisu na sąd polubowny sąd państwowy rozstrzyga, czy mimo dokonania zapisu droga do dochodzenia roszczenia przed sądem państwowym powinna pozostać otwarta ze względu na niemożność uzyskania efektywnej ochrony w arbitrażu, czy też zapis wywiera negatywny skutek, co powinno prowadzić do odrzucenia pozwu. Miarodajny w tej materii jest stan rzeczy istniejący w chwili orzekania (art. 316 § 1 k.p.c.), nie zaś stan prognozowany, który może, ale nie musi nastąpić w przyszłości.

Orzekając o zasadności zarzutu zapisu na sąd polubowny sąd państwowy rozstrzyga, czy mimo dokonania zapisu droga do dochodzenia roszczenia przed sądem państwowym powinna pozostać otwarta ze względu na niemożność uzyskania efektywnej ochrony w arbitrażu, czy też zapis wywiera negatywny skutek, co powinno prowadzić do odrzucenia pozwu. Miarodajny w tej materii jest stan rzeczy istniejący w chwili orzekania (art. 316 § 1 k.p.c.), nie zaś stan prognozowany, który może, ale nie musi nastąpić w przyszłości.

Postanowienie SN z dnia 19 stycznia 2024 r., II CSKP 897/22

Standard: 79581 (pełna treść orzeczenia)

Odmowa zawarcia ugody w postępowaniu pojednawczym nie może być traktowana jako wdanie się w spór co do istoty sprawy, uniemożliwiające podniesienie zarzutu zapisu na sąd polubowny w późniejszym postępowaniu rozpoznawczym.

W postępowaniu procesowym podniesienie zarzutu zapisu na sąd polubowny musi nastąpić w odpowiedzi na pozew (zob. art. 205[1] k.p.c., art. 339 § 1 k.p.c., art. 458[5] § 1 k.p.c.), w sprzeciwie od wyroku zaocznego (art. 344 § 2 k.p.c.) lub w piśmie zawierającym zarzuty lub sprzeciw od nakazu zapłaty (art. 480[3] § 2 k.p.c.), ewentualnie na pierwszym terminie rozprawy przed odniesieniem się do żądania pozwu.

Zajęcie w postępowaniu pojednawczym stanowiska odnośnie do zaproponowanej ugody, niezależnie od tego czy jest ono uzasadnione w sposób merytoryczny, czy też sprowadza się wyłącznie do negacji możliwości zawarcia takiej ugody, nie stanowi wdania się w spór co do istoty sprawy.

Wdanie się w spór co do istoty sprawy oznacza merytoryczne odniesienie się do zgłoszonego żądania. Sprowadza się ono do żądania oddalenia powództwa lub żądań wniosku w postępowaniu nieprocesowym, bądź też do uznania powództwa albo poparcia wniosku. Nie stanowią wdania się w spór co do istoty sprawy podniesione przez stronę (uczestnika) zarzuty o charakterze formalnym.

Postanowienie SN z dnia 11 stycznia 2024 r., II CSKP 1982/22

Standard: 80859 (pełna treść orzeczenia)