Badanie przez sąd wieczystoksięgowy dokumentów stanowiących podstawę wpisu

Naruszenie art. 626[8] § 2 k.p.c. może zatem nastąpić wówczas, gdy sąd wieczystoksięgowy oprze swoje rozstrzygnięcie na innych środkach dowodowych niż wymienione w tym przepisie (np. na dowodzie z zeznań świadków), ewentualnie wadliwie oceni, że czynność prawna objęta przedłożonym dokumentem uzasadnia powstanie, zmianę lub wygaśnięcie prawa, które ma być wpisane do księgi wieczystej lub z niej wykreślone.

Interpretacja umowy dokonywana przez sądy orzekające w postępowaniu wieczystoksięgowym odbywać się może jedynie w granicach określonych w art. 626[8] § 2 k.p.c., stąd też każdy zarzut oparty na nieustaleniu rzeczywistej woli stron na podstawie innego materiału dowodowego niż wniosek, dokumenty dołączone do wniosku, treść księgi wieczystej lub fakty powszechnie znane i znane sądowi urzędowo jest a limine nieskuteczny (np. postanowienia SN z 12 kwietnia 2013 r., IV CSK 515/12, i z 22 czerwca 2017 r., III CSK 256/16).

Postanowienie SN z dnia 29 września 2023 r., II CSKP 565/22

Standard: 76518 (pełna treść orzeczenia)

Obowiązek badania treści wniosku i dokumentów mieści w sobie również ocenę, czy czynność materialnoprawna stanowiąca podstawę wpisu uzasadnia powstanie, zmianę lub wygaśnięcie prawa, które ma być wpisane do księgi wieczystej lub z niej wykreślone (por. postanowienia SN: z dnia 18 maja 2012 r., IV CSK 462/11, z dnia 5 kwietnia 2017 r., II CSK 546/16).

Postanowienie SN z dnia 5 czerwca 2019 r., V CSK 145/18

Standard: 64133 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 626[8] § 2 k.p.c. zobowiązuje sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym do badania treści i formy wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treści księgi wieczystej. Powołany przepis i pozostałe przepisy o postępowaniu nieprocesowym w sprawach z zakresu ksiąg wieczystych co prawda ograniczają kognicję sądu, lecz dzieje się tak jedynie z uwagi na istotny cel tego postępowania, którym jest jak najszybsze ujawnienie aktualnego stanu prawnego nieruchomości według zdarzeń prawnych, które ten stan kształtują. Nie można jednak przyjmować, aby sąd był przez to zwolniony od badania, czy dokument, przedstawiony jako podstawa dokonania żądanego wpisu, z uwagi na swą istotną treść i formę, może stanowić tę podstawę. Dokument, stanowiący postawę wpisu, musi zawierać treść uzasadniającą przyjęcie, że powstało, uległo modyfikacji lub ustało prawo podlegające ujawnieniu w księdze wieczystej i musi być formalnie prawidłowy. 

Postanowienie SN z dnia 18 października 2018 r., IV CSK 338/17

Standard: 46394 (pełna treść orzeczenia)