Wniosek o wpis hipoteki przymusowej po ogłoszeniu upadłości dłużnika

Po ogłoszeniu upadłości dłużnika nie jest dopuszczalne wpisanie hipoteki przymusowej na nieruchomości stanowiącej jego własność, chociażby wniosek o wpis został złożony przed tym ogłoszeniem.

Zgodnie z art. 27 Prawa upadłościowego, po ogłoszeniu upadłości żaden wierzyciel nie może uzyskać przeciwko upadłemu prawa zastawu ani wpisu do ksiąg wieczystych lub wpisu w rejestrze celem zabezpieczenia wierzytelności, chociażby powstała ona przed ogłoszeniem upadłości.

Według art. 29 Prawa o księgach wieczystych i hipotece, wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od dnia złożenia wniosku o dokonanie wpisu, a w wypadku wszczęcia postępowania z urzędu - od dnia wszczęcia tego postępowania.

Brzmienie obu wymienionych przepisów nie daje podstawy do wniosku, że mamy do czynienia ze zbiegiem norm. Ich hipotezy bowiem nie wyrażają takiej samej sytuacji faktycznej, z którą łączyłyby się różne w swej treści dyspozycje. W istocie mamy do czynienia z dwiema różnymi dyspozycjami i dwiema różnymi hipotezami.

Artykuł 29 Prawa o księgach wieczystych i hipotece ma charakter normy ogólnej, gdyż normuje on w najszerszym zakresie moc wsteczną wpisu, jako jedną z zasad postępowania wieczystoksięgowego. Oczywiście, dotyczy wpisu dokonanego zgodnie z prawem, a więc dopuszczalnego. Tylko tak dokonany wpis będzie miał skutki prawne od daty złożenia wniosku o wpis. Natomiast art. 27 Prawa upadłościowego przez datę wpisu rozumie datę faktycznego jego dokonania, a nie datę złożenia wniosku o wpis. Funkcja jurydyczna tego przepisu polega na zamrożeniu reszty majątku upadłego. Dlatego ogłoszenie upadłości stanowi przeszkodę do dokonania wpisu hipoteki przymusowej na majątku upadłego.

Zestawienie hipotez obu omawianych przepisów prowadzi do wniosku, że art. 27 Prawa upadłościowego jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 29 Prawa o księgach wieczystych i hipotece.

Uchwała SN z dnia 18 lutego 1994 r., III CZP 4/94

Standard: 46392 (pełna treść orzeczenia)