Zbędność wyroku w warunkach art. 355 k.p.c.
Postanowienie o umorzeniu postępowania (art. 355 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Przyczyna umorzenia postępowania określona w art. 355 § 1 k.p.c. jako zbędność postępowania stanowi ogólny przejaw uznania przez ustawodawcę, że nie jest dopuszczalne kontynuowanie postępowania w sytuacji, w której jego cel został osiągnięty w inny sposób. W rezultacie wydanie wyroku stało się zbędne.
Pojęcie zbędności wydania wyroku jako przyczyny umorzenia postępowania wiązane jest najczęściej z szeroko pojętą następczą bezprzedmiotowością postępowania. Stanowi ona jej swoisty korelat (zbędność wydania wyroku jako następstwo odpadnięcia przedmiotu postępowania ewentualnie inne przypadki niecelowości wydawania wyroku).
Zbędność wyrokowania wiąże się z odpadnięciem interesu prawnego w toku procesu uznawanego za materialną przesłankę postępowania. Zbędność wydania wyroku w następstwie ustania interesu prawnego powoda wynika zatem z następującej argumentacji. Skoro wskutek zgaśnięcia interesu prawnego powoda - zazwyczaj w rezultacie uzyskania ochrony prawnej poszukiwanej w toczącym się postępowaniu poza jego ramami -proces cywilny nie może doprowadzić do oczekiwanego przez powoda rezultatu (choćby powództwo to w chwili wniesienia było całkowicie zasadne), to dalsze procedowanie w kierunku wydania wyroku oddalającego to powództwo staje się zbyteczne i bezcelowe.
Stanowisko to nawiązuje silnie do założenia, że proces cywilny, a zwłaszcza orzeczenie rozstrzygające sprawę co do istoty, nie jest celem samym w sobie. Stanowi on jedynie instrument dla osiągnięcia celu w postaci udzielenia ochrony prawnej prawom i obowiązkom stron wynikającym z norm prawa materialnego, w zakresie i w formach żądanych przez te strony. Idąc powyższym tokiem rozumowania, trzeba przyjąć, że w sytuacji, w której potrzeba udzielenia żądanej przez strony ochrony prawnej uległa dezaktualizacji, wydanie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie o charakterze procesowym w postaci umorzenia procesu jest w pełni wystarczające dla uczynienia zadość prawu stron do sądu i rzetelnego procesu.
Ubocznie, w piśmiennictwie wyrażany jest pogląd, że interes prawny stanowi przesłankę procesową dochodzenia roszczenia, której brak powinien skutkować uznaniem niedopuszczalnością wydania wyroku. W takim przypadku logiczną konsekwencją byłoby także przyjęcie umorzenia postępowania w razie następczej utraty interesu prawnego.
Uchwała SN z dnia 18 stycznia 2019 r., III CZP 55/18
Standard: 46366 (pełna treść orzeczenia)
Wydanie wyroku staje się „zbędne”, jeżeli zgłoszone przez powoda roszczenie uzyskało już ochronę prawną, o której udzielenie wnosił powód, a więc jeżeli został już zrealizowany cel, dla którego wytoczono powództwo, np. zawarcie przez strony ugody sądowej a także dobrowolne i bezwarunkowe zaspokojenie dochodzonego roszczenia przez pozwanego , lecz i wtedy, według przeważającego poglądu, sąd oddala powództwo, jeżeli powód nie cofnął pozwu mimo uzyskania zapłaty od pozwanego.
Jakiekolwiek zdarzenie, do którego dochodzi poza procesem, choćby zawarcie ugody pozasądowej bez cofnięcia pozwu, prowadzi do konieczności rozstrzygnięcia przez Sąd sprawy wyrokiem (np. SN w uchwale z dnia 26 lutego 2014 r., III CZP 119/13)
Wyrok SA w Krakowie z dnia 12 października 2016 r., I ACa 592/16
Standard: 46368 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 48122
Standard: 52659
Standard: 46369
Standard: 56614
Standard: 47295
Standard: 55620