Procesowe skutki niewłaściwej reprezentacji Skarbu Państwa; prowadzenie postępowania z udziałem niewłaściwie oznaczonej jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa

Brak udziału w sprawie przeciwko Skarbowi Państwa właściwej państwowej jednostki organizacyjnej jest kwalifikowane jako naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy (zob. wyroki SN z 14 kwietnia 1999 r., III CKN 1239/98, z 24 marca 2011 r., I CSK 438/10 i z 28 marca 2017 r., II CSK 320/17).

Może się zdarzyć, że strona powodowa - reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika - w odpowiedzi na zarzut pozwanego Skarbu Państwa, że dochodzone roszczenie wiąże się z działalnością innej niż wskazana w pozwie państwową jednostką organizacyjną, złoży wyraźne oświadczenie, iż nie zgadza się na wezwanie takiej jednostki po stronie Skarbu Państwa, gdyż - jej zdaniem - nie jest ona właściwa. Wówczas istnieje podstawa do umorzenia postępowania w sprawie na podstawie art. 355 k.p.c., bowiem z jednej strony postępowanie przeciwko Skarbowi Państwa nie może się toczyć, gdyż wskazana w pozwie państwowa jednostka organizacyjna nie jest właściwa, zaś z drugiej strony, sąd nie może wbrew wyraźnej woli powoda (art. 321 k.p.c.) i po jego pouczeniu przez sąd (w trybie art. 5 k.p.c.) co skutków prawnych na gruncie art. 67 § 2 k.p.c., prowadzić postępowania z udziałem państwowej jednostki organizacyjnej wskazanej w pozwie. W takim przypadku prawidłowość oznaczenia państwowej jednostki organizacyjnej może być kwestionowana przez stronę powodową w zażaleniu na postanowienie o umorzeniu postępowanie.

Postanowienie SN z dnia 9 stycznia 2025 r., III CZ 264/24

Standard: 86029 (pełna treść orzeczenia)

Prowadzenie postępowania z udziałem niewłaściwie oznaczonej jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa nie prowadzi bowiem do nieważności postępowania, lecz stanowi uchybienie procesowe, które może ewentualnie mieć wpływ na wynik sprawy (zob. postanowienie SN z 6 czerwca 2019 r., II CSK 622/18).

Postanowienie SN z dnia 12 kwietnia 2023 r., II CSKP 613/22

Standard: 72817 (pełna treść orzeczenia)

Prowadzenie postępowania z udziałem niewłaściwie oznaczonej jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa nie prowadzi do nieważności postępowania, a stanowi uchybienie procesowe, które może mieć wpływ na wynik sprawy (por. m.in. wyroki SN z dnia 14 kwietnia 1999 r., III CKN 1239/98 i z dnia 28 marca 2017 r., II CSK 320/16).

W rozpoznawanym przypadku gdyby uchybienie takie nastąpiło nie miałoby ono żadnego wpływu na wynik sprawy, skoro czynności zastępstwa procesowego za pozwany Skarb Państwa wykonywała Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.

Postanowienie SN z dnia 6 czerwca 2019 r., II CSK 622/18

Standard: 72819 (pełna treść orzeczenia)