Problem trwałego charakteru odmowy udzielenia ochrony prawu podmiotowemu

Teza o przejściowym charakterze ochrony udzielanej z perspektywy art. 5 k.c. jest jednak zbyt daleko idąca, niekiedy bowiem uwzględnienie zarzutu nadużycia prawa wywoła skutek trwale ograniczający uprawnionego w wykonywaniu przysługującego mu prawa. Jak trafnie podkreślono w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2018 r., II CSK 539/17, w aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego dopuszcza się w drodze wyjątku, możliwość stosowania art. 5 k.c. także wtedy, gdy odmowa udzielenia ochrony prawu podmiotowemu uzyskuje w istocie trwały charakter, z zastrzeżeniem zachowania innych utrwalonych założeń klauzuli nadużycia prawa do których należy nakaz uwzględniania ogółu okoliczności sprawy, postulat wstrzemięźliwości i subsydiarny charakter tego rozwiązania (por. wyroki SN z dnia 15 lutego 2002 r., V CA 2/02, z dnia 21 lipca 2004 r., V CK 625/03, z dnia 13 kwietnia 2005 r., IV CK 663/04, z dnia 11 kwietnia 2013 r., II CSK 438/12, z dnia 28 listopada 2014 r., I CSK 735/13, i z dnia 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15, a także postanowienie SN z dnia 8 lutego 2018 r., II CSK 203/17).

Wyrok SN z dnia 12 września 2018 r., II CSK 664/17

Standard: 46079 (pełna treść orzeczenia)

W aktualnym orzecznictwie dopuszcza się, w drodze wyjątku, możliwość stosowania tego przepisu także wtedy, gdy odmowa udzielenia ochrony prawu podmiotowemu uzyskuje w istocie trwały charakter, z zastrzeżeniem zachowania innych utrwalonych założeń stosowania klauzuli nadużycia prawa, do których należy nakaz uwzględnienia ogółu okoliczności sprawy, postulat wstrzemięźliwości i subsydiarny charakter tego rozwiązania (por. wyroki SN z dnia 15 lutego 2002 r., V CA 2/02, z dnia 21 lipca 2004 r., V CK 625/03, z dnia 13 kwietnia 2005 r., IV CK 663/04, z dnia 11 kwietnia 2013 r., II CSK 438/12, z dnia 28 listopada 2014 r., I CSK 735/13, i z dnia 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15, a także postanowienie SN z dnia 8 lutego 2018 r., II CSK 203/17; zob. też – co do roszczenia odsetkowego - wyrok SN z dnia 26 września 1969 r., II CR 111/69).

Wyrok SN z dnia 22 czerwca 2018 r., II CSK 539/17

Standard: 64720 (pełna treść orzeczenia)