Skrócenie terminu wypowiedzenia w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy (art. 75 ust. 2 Pr.Bank)

Do wypowiedzenia umowy kredytowej w terminie wskazanym w art. 75 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (jedn. tekst: Dz.U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm.) nie jest konieczne stwierdzenie stanu skutkującego ogłoszeniem upadłości kredytobiorcy; wystarczy stwierdzenie zagrożenia niewypłacalnością, o której mowa w art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (jedn. tekst: Dz.U. z 2012 r., poz. 1112 ze zm.).

Stwierdzenie okoliczności uzasadniających wypowiedzenie umowy kredytu, w tym zastosowanie skróconego 7 - dniowego terminu wypowiedzenia, leży w gestii banku. Nie oznacza to jednak, że bank, jako spółka prawa handlowego, posiada subiektywne, niczym nieograniczone i niepodlegające kontroli sądowej uprawnienie do oceny, czy kredytobiorca znajduje się w stanie zagrożenia upadłością, a tym samym do swobodnego określania terminu wypowiedzenia umowy.

Ustalenia przez bank zarówno przesłanek uzasadniających wypowiedzenie umowy kredytu, jak i terminu wypowiedzenia podlega kontroli sądowej. Kontroli takiej sąd może dokonać na przykład w sprawie o naprawienie szkody spowodowanej nieuzasadnionym wypowiedzeniem umowy czy o ustalenie istnienia stosunku prawnego wobec bezskuteczności wypowiedzenia z braku warunkujących je przesłanek (art. 189 k.p.c.). 

Do wypowiedzenia umowy kredytu w terminie 7 – dniowym nie jest konieczne stwierdzenie stanu skutkującego ogłoszeniem upadłości kredytobiorcy, trzeba uznać za prawidłowe. Przemawiają za tym dyrektywy wykładni językowej, w art. 75 ust. 2 Pr. bank. jest bowiem mowa o „…zagrożeniu…”, a więc jedynie o zapowiedzi czegoś złego czy ostrzeżeniu o zachodzącym niebezpieczeństwie. Argumentem na rzecz takiej wykładni jest również art. 13 Pr.u.n., z którego wynika, że sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Mając na względzie cel regulacji zawartej w art. 75 ust. 2 Pr. bank., którym jest uchronienie banku przed „złym kredytem”, a przez to zabezpieczenie interesu posiadaczy rachunków, Sąd Apelacyjny trafnie uznał, że dyrektywy funkcjonalne przemawiają za przyjęciem, że stan zagrożenia upadłością należy rozumieć jako zagrożenie niewypłacalnością, o której mowa w art. 11 Pr.u.n.

Wyrok SN z dnia 30 października 2013 r., V CSK 475/12

Standard: 45994 (pełna treść orzeczenia)