Zastosowanie art. 380 k.p.c. do zarządzeń przewodniczącego

Artykuł 380 k.p.c. poszerza zakres rozpoznania sądu odwoławczego, obejmując nim również postanowienia wydane w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji, poprzedzające wydanie zaskarżonego orzeczenia. Środek ten jest uznawany za instytucję szczególną, niestanowiącą środka odwoławczego, bowiem sąd drugiej instancji nie uchyla (zmienia) tego orzeczenia. 

Z brzmienia art. 380 k.p.c. wynika, że przewidziana w nim możliwość poddania kontroli niezaskarżalnych odrębnie czynności sądowych odnosi się jedynie do postanowień, nie dotyczy natomiast zarządzeń przewodniczącego. Artykuł 362 k.p.c. nakazuje stosowanie przepisów o postanowieniach odpowiednio do zarządzeń przewodniczącego i odsyła wyłącznie do art. 354-361 k.p.c. 

Nie ma zatem normatywnych podstaw do przenoszenia rozwiązania zawartego w art. 380 k.p.c. na czynności przewodniczącego. Taki pogląd dominuje również w piśmiennictwie. Podstawy do objęcia art. 380 k.p.c. zarządzeń przewodniczącego nie daje również art. 398 k.p.c., gdyż normuje on jedynie tok postępowania zażaleniowego w wypadku zaskarżenia zarządzeń, od których zażalenie przysługuje, nie odnosi się natomiast do kontroli zarządzeń niezaskarżalnych (zob. szerzej uz. uchwały SN z 12 lutego 2009 r., III CZP 143/08). Ten pogląd został także zaakceptowany w najnowszym orzecznictwie (zob. wyrok SN z 9 maja 2018 r., III PK 48/17), w którym wyjaśniono, że ekstraordynaryjna kontrola sądu odwoławczego jest możliwa po kumulatywnym spełnieniu przesłanek z art. 380 k.p.c., to jest, po pierwsze, może ona dotyczyć tylko postanowień, a nie innych czynności procesowych (na przykład zarządzeń przewodniczącego), po drugie, ogranicza się jedynie do orzeczeń, od których nie przysługuje zażalenie i po trzecie, jest skuteczna, gdy postanowienie to miało wpływ na rozstrzygniecie sprawy.

Uchwała SN z dnia 4 sierpnia 2021 r., III PZP 6/20

Standard: 59499 (pełna treść orzeczenia)

W art. 362 k.p.c. zadekretowano, że przepisy rozdziału Kodeksu postepowania cywilnego dotyczące postanowień (art. 354-361 k.p.c.) stosuje się odpowiednio do zarządzeń przewodniczącego. Upoważnienie to nie może być interpretowane rozszerzająco, a to oznacza, że nie przenosi się na art. 380 k.p.c. 

Wyrok SN z dnia 9 maja 2018 r., III PK 48/17

Standard: 45880 (pełna treść orzeczenia)