Przymus adwokacko-radcowski w odniesieniu do organizacji pozarządowych

Przymus adwokacko-radcowski obejmuje także organizacje społeczne uczestniczące w postępowaniu cywilnym.

Od strony podmiotowej, przymusem objęte są czynności stron, przy czym przez strony rozumie się w tym wypadku również podmioty występujące w postępowaniu cywilnym na prawach stron, a w tym organizacje społeczne. Trafnie wskazuje skarżąca, że zgodnie z art. 62 k.p.c. do organizacji społecznych wnoszących powództwa na rzecz obywateli, jak również do uczestnictwa takich organizacji w postępowaniu dla ochrony praw obywateli, stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze.

Odpowiednie zastosowanie mają przepisy zawarte zarówno w tytule II, jak i w innych częściach k.p.c., z wyjątkiem tych, których stosowanie do organizacji społecznych jest wyraźnie wyłączone, oraz tych, które mogą odnosić się wyłącznie do prokuratora jako rzecznika praworządności i interesu publicznego lub dotyczą spraw, w jakich organizacja nie może brać udziału. Takim przepisem, który znajdzie odpowiednie zastosowanie do udziału organizacji społecznej będzie również art. 87[1] § 2 k.p.c. zgodnie z którym, przymus adwokacko radcowski nie obowiązuje w wypadku, gdy stroną, jej organem, jej przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, a także gdy stroną, jej organem lub jej przedstawicielem ustawowym jest adwokat, radca prawny lub radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Odpowiednie stosowanie przepisów prawa oznacza, że przepis może zostać zastosowany wprost, z odpowiednimi modyfikacjami, uwzględniającymi charakter danej instytucji, istotę i zasady rządzące konkretnym postępowaniem, albo z uwagi na powyższe nie nadaje się do zastosowania.

Wprowadzenie przymusu adwokacko-radcowskiego wiąże się ściśle z wysokimi wymaganiami formalnymi, jakie ustawa nakłada na środki prawne wnoszone do Sądu Najwyższego, a także z zamiarem ustawodawcy zapewnienia sprawności postępowania przed Sądem Najwyższym, ze względu na szczególną rolę, jaką organ ten pełni w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Wymaganiom tym mogą sprostać tylko profesjonaliści, prawnicy o odpowiednich kwalifikacjach, których przygotowanie merytoryczne zapewnia wysoki poziom wnoszonych środków prawnych i sprawność zainicjowanego w ten sposób postępowania. Do szerokiego grona profesjonalistów zaliczony został również prokurator, w stosunku do którego przymus adwokacko-radcowski jest wyłączony.

Postanowienie SN z dnia 12 marca 2009 r., V CZ 8/09

Standard: 45828 (pełna treść orzeczenia)