Ubezpieczenie społeczne dyrektora szkoły niepublicznej, prowadzonej przez stowarzyszenie

Powierzenie oraz sprawowanie stanowiska dyrektora szkoły za wynagrodzeniem wypłacanym „z konta szkoły ze środków pochodzących z czesnego” stanowi ekwiwalent za wykonywanie obowiązków dyrektora szkoły, co potwierdzało zobowiązaniową (pracowniczą) naturę powierzenia ubezpieczonej stanowiska dyrektora szkoły. Oznaczało to, że skarżąca (ubezpieczona) nie sprawowała funkcji dyrektora szkoły prowadzonej przez skarżące stowarzyszenie społecznie bez żadnej (jakiejkolwiek) podstawy prawnej oraz nieodpłatnie w ramach „korporacyjno-wewnątrzorganizacyjnego” stosunku powierzenia obowiązków dyrektora szkoły na podstawie postanowień statutu szkoły niepublicznej. Przeciwnie, skoro ubezpieczona wykonywała statutowo określone prawa i obowiązki organu (dyrektora) Zespołu Szkół Społecznych na rzecz tej szkoły i za wynagrodzeniem z tytułu sprawowania wymienionej funkcji kierownika szkoły, przeto skarżący nie mogą zasadnie ani racjonalnie twierdzić, że powierzenie i sprawowanie stanowiska dyrektora szkoły odbywało się „bez żadnej umowy” oraz z wyłączeniem tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w związku z odpłatnym wykonywaniem obowiązków dyrektora zatrudniającej jej szkoły.

Dyrektor szkoły jest jej pracownikiem zatrudnionym na kierowniczym stanowisku pracy. Zatrudnienie dyrektora szkoły z reguły ma charakter pracowniczy i podlega pracowniczemu tytułowi podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznych, o którym mowa już w art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. 

Tylko wtedy, gdyby ubezpieczona społecznie z poczucia obywatelskiego obowiązku wykonywała kierownicze czynności dyrektora szkoły, tj. bez tytułu prawnego oraz nieodpłatnie (bez wynagrodzenia), to potencjalnie akceptowalne byłoby stanowisko o bezumownym i społeczno-obywatelskim realizowaniu nienazwanego stosunku współpracy na stanowisku dyrektora szkoły niepublicznej.

W ustalonych okolicznościach sprawy Sąd Najwyższy potwierdził stanowisko, że szkoła niepubliczna, w której zatrudniony nauczyciel wykonuje za wynagrodzeniem obowiązki dyrektora, jest pracodawcą i płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe chorobowe i wypadkowe z tytułu tego „dodatkowego” zatrudnienia, chociażby organ prowadzący szkołę (zarząd stowarzyszenia) oraz nauczyciel, któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły „zgodnie wykluczali” stosunek pracy lub inny odpłatny zobowiązaniowy stosunek tego kierowniczego zatrudnienia prawnego jako podstawę sprawowania funkcji dyrektora szkoły (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Z art. 18 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, że przychód pracownika (nauczyciela) za wykonywanie czynności na pracowniczym i kierowniczym stanowisku dyrektora szkoły podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek z tytułu stosunku pracy.

Wyrok SN z dnia 17 marca 2015 r., I UK 249/14

Standard: 45818 (pełna treść orzeczenia)