Zasady ustalania opłaty od zażalenia w postępowaniu cywilnym

Wysokość opłaty od zażalenia w postępowaniu cywilnym reguluje art. 19 ust. 3 pkt 2 u.k.s.c., zgodnie z którym opłata od zażalenia wynosi piątą część opłaty, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jest to przepis ogólny regulujący wysokość opłaty od wszystkich zażaleń przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego, od którego wyjątki powinny być wprost określone w przepisach prawa (por. uz. uchwały SN z dnia 8 kwietnia 2009 r., II PZP 1/09)

Wyjątkiem od zasady wyrażonej w art. 19 ust. 3 pkt 2 u.k.s.c. jest art. 22 u.k.s.c. Przyjęty przez ustawodawcę w art. 22 u.k.s.c. katalog zażaleń od których pobierana jest niewygórowana opłata stała w kwocie 100 zł (40 zł w stanie prawnym przed 21 sierpnia 2019 r.) wskazuje, że są to zażalenia które w większości dotyczą spraw porządkowych oraz praw i obowiązków podmiotów nie będących stronami postępowania (oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego lub ławnika, skazanie na grzywnę i odmowa zwolnienia od grzywny strony, świadka, biegłego, tłumacza lub innej osoby, przymusowe sprowadzenie lub aresztowanie świadka oraz odmowa zwolnienia od przymusowego sprowadzenia, wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez mediatora, biegłego, tłumacza, kuratora lub uprawnioną osobę trzecią, należności świadka).

W art. 19 ust. 3 pkt 2 u.k.s.c. ustawodawca posłużył się ogólnym terminem "zażalenia" nie dokonując żadnego rozróżnienia na poszczególne ich kategorie, co oznacza, że obejmuje on wszystkie zażalenia wniesione w sprawie.

Ustawodawca wprowadzając w art. 22 u.k.s.c. katalog zażaleń od których pobiera się opłatę stałą zdecydował, które z nich z uwagi na specyfikę przedmiotu zaskarżenia, powinny być potraktowane odrębnie.

Uchwała SN z dnia 11 września 2020 r., III CZP 86/19

Standard: 45602 (pełna treść orzeczenia)

Według art. 19 ust. 3 pkt 2 w związku z art. 18 ust. 1 u.k.s.c., opłata od zażalenia stanowi pochodną od opłaty pobieranej od pisma wszczynającego postępowanie, która w sprawach majątkowych jest pochodną wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie (art. 13 u.k.s.c.). Wartość przedmiotu sporu może jednak ulegać zmianie po wszczęciu postępowania, np. wskutek rozszerzenia powództwa lub wniesienia pozwu wzajemnego. W takich sytuacjach pobierane są odrębne opłaty, zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 13 u.k.s.c. w wysokości zależnej od wskazanej wartości przedmiotu sporu w zakresie rozszerzonego powództwa albo pozwu wzajemnego. 

Uchwała SN z dnia 17 czerwca 2010 r., III CZP 39/10

Standard: 70369 (pełna treść orzeczenia)