Sukcesja Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KWOR) po Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR)

Z mocy ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (Dz. U. poz. 623 ze zm.; dalej: „u.k.o.w.r.”), zadania i funkcje, dotychczas realizowane przez Agencję Nieruchomości Rolnych (dalej: „ANR”) przejął Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (dalej: „KOWR”), który z dniem 1 września 2017 r. z mocy prawa wstąpił w ogół praw i obowiązków Agencji Nieruchomości Rolnych (art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa, Dz. U. poz. 624 ze zm.). Zgodnie z art. 2 ust. 1 u.k.o.w.r., KOWR również jest państwową osobą prawną będącą agencją wykonawczą w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

W związku z tym, państwowych osób prawnych, zarówno ANR do 1 września 2017 r., a obecnie KOWR nie można utożsamiać ze Skarbem Państwa. KOWR nie jest więc państwową jednostką organizacyjną Skarbu Państwa w rozumieniu art. 67 § 2 k.p.c. Występuje on w obrocie prawnym samodzielnie, jako odrębny od Skarbu Państwa podmiot, któremu ustawa przyznała osobowość prawną (art. 33 k.c. w zw. art. 2 ust. 1 u.k.o.w.r.).

Postanowienie SN z dnia 8 maja 2020 r., IV CSK 593/19

Standard: 73902 (pełna treść orzeczenia)

Sądowemu tytułowi egzekucyjnemu wydanemu na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych można nadać klauzulę wykonalności na rzecz Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa bez potrzeby wykazywania przejścia uprawnienia objętego tym tytułem dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 788 § 1 k.p.c. w związku z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa, Dz.U. poz. 624 ze zm.).

Zgodnie z art. 45 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (Dz. U. poz. 624, dalej jako: „u.p.w. KOWR”), z dniem 31 sierpnia 2017 r. zniesiona została Agencja Nieruchomości Rolnych (dalej jako: „ANR”), a z dniem 1 września 2017 r. utworzony został KOWR. Według art. 46 ust. 1 u.p.w. KOWR, z dniem 1 września 2017 r. KOWR z mocy prawa wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki znoszonej ANR, w szczególności z tym dniem mienie ANR stało się mieniem KOWR, a wierzytelności i zobowiązania ANR stały się wierzytelnościami i zobowiązaniami KOWR. W zakresie zastosowania art. 46 ust. 1 u.p.w. KOWR doszło więc do sukcesji uniwersalnej KOWR po zlikwidowanej ANR. Chodzi o sukcesję mortis causa. Specyfiką tej regulacji ustanawiającej tę sukcesję jest to, że przepis ustawy nie określa ogólnie i generalnie kategorii podmiotów, które podlegają likwidacji, oraz kategorii podmiotów, które stały się następcami prawnym podmiotów podlegających likwidacji, lecz wskazuje konkretny, indywidualnie określony podmiot, który został zlikwidowany (ANR), i konkretny, indywidualnie określony podmiot (KOWR), który stał się ogólnym następcą prawnym zlikwidowanego podmiotu. Konsekwencją takiej indywidualnej regulacji jest to, że żaden przepis prawa nie przewiduje stwierdzenia w jakikolwiek sposób przez jakikolwiek organ, że między zlikwidowaną ANR a nowoutworzonym KOWR doszło do sukcesji uniwersalnej w odniesieniu do praw i obowiązków przysługujących dotychczas ANR. Nie istnieje również żaden rejestr, w którym ujawnieniu podlegałaby likwidacja ANR i utworzenie KOWR jako jej ogólnego następcy prawnego.

W wypadku następstwa prawnego z mocy ustawy (prawa) wyodrębnić można szczególną sytuację, w której przepis prawa wskazuje konkretny, indywidualnie określony podmiot, który uległ likwidacji, oraz inny konkretny, indywidualnie określony podmiot, który z mocy prawa stał się następcą prawnym -pod tytułem ogólnym - zlikwidowanego poprzednika prawnego. W tej sytuacji na podstawie przepisu prawa, przewidującego następstwo prawne, można dokonać ustalenia, że doszło ono do skutku między konkretnymi, indywidualnie określonymi podmiotami.

Nie ma potrzeby, aby przejście uprawnienia lub obowiązku, objętego następstwem prawnym, ustalać na innej, dodatkowej podstawie. Przepis prawa jest wtedy wystarczającą i zarazem najpewniejszą podstawą ustalenia, że uprawnienie lub obowiązek przeszły z jednego konkretnego, indywidualnie określonego podmiotu na inny, konkretny, indywidualnie określony podmiot.

Uchwała SN z dnia 14 czerwca 2019 r., III CZP 4/19

Standard: 45445 (pełna treść orzeczenia)