Obalenie domniemania dobrej wiary ksiąg wieczystych w zależności od tego czy wpis jest konstytutywny, czy deklaratywny
Domniemanie wiarygodności ksiąg wieczystych (art. 3 u.k.w.h.) Konstytutywny charakter wpisu do księgi wieczystej
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Różnica pomiędzy wpisem deklaratywnym a - mającym charakter wyjątku - wpisem konstytutywnym polega na tym, że do nabycia prawa, którego dotyczy wpis deklaratywny, nie jest potrzebny wpis w księdze wieczystej. Wpis ten, dokonany na podstawie dokumentu stwierdzającego podstawę materialnoprawną, potwierdza jedynie istniejące prawo. Do nabycia prawa objętego wpisem konstytutywnym konieczna jest zaś zarówno podstawa materialnoprawna (np. umowa), jak i sam wpis w księdze wieczystej. Inaczej rzecz ujmując, osoba uprawniona na podstawie określonej czynności prawnej prawa tego nie nabędzie dopóty, dopóki nie nastąpi jego wpis.
Dostrzeżenie odmiennego charakteru tych wpisów nie pozostaje bez wpływu na sposób, w jaki może zostać obalone domniemanie prawdziwości wpisu prawa jawnego z księgi wieczystej; jeżeli do powstania prawa potrzebny jest wpis, to i do jego wygaśnięcia niezbędne jest wykreślenie wpisu.
Wyrok SN z dnia 29 listopada 2019 r., I CSK 473/18
Standard: 64116 (pełna treść orzeczenia)
Domniemanie wynikające z art. 3 ust. 1 u.k.w.h. dotyczy zarówno wpisów deklaratywnych, jak i konstytutywnych, przepis ten bowiem nie różnicuje zakresu domniemania prawdziwości wpisu w zależności od jego charakteru (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2018 r., I CSK 391/17, niepubl.).
W polskim prawie stanowią zasadę wpisy deklaratywne. W drodze wyjątku charakter konstytutywny mają w szczególności wpisy dotyczące ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu (art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, jedn. tekst: Dz.U. z 2018 r., poz. 716 ze zm.), ustanowienia i przeniesienia prawa użytkowania wieczystego gruntu (art. 27 zd. drugie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, jedn. tekst: Dz.U. z 2018 r., poz. 2204 ze zm.) oraz ustanowienia hipoteki (art. 67 u.k.w.h.).
Do powstania prawa objętego wpisem konstytutywnym konieczna jest zarówno podstawa materialnoprawna, jak i sam wpis w księdze wieczystej. Dlatego też do usunięcia niezgodności wpisu konstytutywnego z rzeczywistym stanem prawnym nie wystarcza obalenie jego podstawy materialnoprawnej, lecz konieczne jest także obalenie samego wpisu, a tego można dokonać tylko w procesie wszczętym na podstawie art. 10 ust. 1 u.k.w.h
Wyrok SN z dnia 4 października 2019 r., I CSK 419/18
Standard: 64743 (pełna treść orzeczenia)