Powództwo o podwyższenie ryczałtu lub o rozwiązanie umowy (art. 632 § 2 k.c.)

Zgłoszenie przez powoda samego tylko żądania zasądzenia podwyższonego świadczenia mieści w sobie żądanie jego podwyższenia, a wytoczenie powództwa o zapłatę, które w podstawie faktycznej pozwu odwołuje się do konieczności podwyższenia ryczałtu należnego wykonawcy dzieła zawiera w sobie implicite żądanie ukształtowania treści stosunku prawnego poprzez podwyższenie wysokości wynagrodzenia ryczałtowego.

Ukształtowanie wysokości świadczenia należnego powodowi nie musi być objęte odrębnym od zasądzenia wyrzeczeniem sądu.

Nietrafnie zatem pozwany zarzuca, że Sąd II instancji nie miał podstaw do wydania orzeczenia na podstawie art. 632 § 2 k.c., wobec niezgłoszenia przez powoda żądania ukształtowania stosunku prawnego łączącego go z pozwanym obok żądania zasądzenia ukształtowanego świadczenia.

W myśl art. 632 § 2 k.c. przyjmujący zamówienie w zasadzie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia ryczałtowego. Tylko bowiem w razie zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, gdy wykonanie dzieła naraziłoby przyjmującego zamówienie na rażącą stratę, może on wytoczyć powództwo o podwyższenie ryczałtu lub nawet o rozwiązanie umowy.

Powództwo z art. 632 § 2 k.c. występuje w dwóch postaciach: 

a) o zmianę prawa - podwyższenie ryczałtu,

b) o zniesienie stosunku prawnego - rozwiązanie umowy o dzieło. W tym pierwszym wypadku wyrok ma jednocześnie charakter wyroku konstytutywnego i wyroku zasądzającego, gdyż dopiero sąd nakłada na zamawiającego obowiązek zapłacenia podwyższonego ryczałtu. 

Dla zastosowania art. 629 i 632 § 2 k.c. ale też art. 357[1] k.c. konieczne jest zaistnienie sytuacji nadzwyczajnej, której strony nie przewidywały przy zawarciu umowy. Nadto jeszcze niepodwyższenie wynagrodzenia wykonawcy w odniesieniu do umówionego przedmiotu zamówienia ma grozić mu rażącą stratą.

Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2013 r., IV CSK 568/12

Standard: 68455 (pełna treść orzeczenia)