Oznaczenie z urzędu daty zasiedzenia w postanowieniu
Odpowiednie stosowanie przepisów o stwierdzeniu nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego (art. 610 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Oznaczenie w postanowieniu daty zasiedzenia jest wynikiem samodzielnej oceny sądu, który dokonuje jej z urzędu
Postanowienie SN z dnia 28 marca 2019 r., III CSK 73/17
Standard: 45060 (pełna treść orzeczenia)
W postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości zakaz zmiany postanowienia na niekorzyść uczestnika postępowania wnoszącego apelację (art. 384 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.) nie stoi na przeszkodzie stwierdzeniu zasiedzenia przez sąd drugiej instancji w innej dacie, niż uczynił to sąd pierwszej instancji.
Związanie sądu granicami żądania nie obejmuje wskazania w nim daty, z której nadejściem miało dojść do nabycia prawa w wyniku zasiedzenia, gdyż przedmiotem postępowania jest ustalenie, czy doszło do spełnienia przesłanek powodujących, iż w określonej chwili nastąpił z mocy prawa skutek w postaci nabycia określonego prawa przez posiadacza. Trudno zresztą byłoby przyjąć związanie sądu orzekającego o zasiedzeniu datą nabycia prawa wskazaną we wniosku.
W razie, gdy zgromadzony materiał faktyczny i dowodowy pozwala na stwierdzenie, że nabycie w drodze zasiedzenia nastąpiło w innej dacie niż wskazana we wniosku, sąd ma obowiązek stwierdzić to nabycie w dacie rzeczywistej. Odmienne stanowisko prowadziłoby do konsekwencji, których nie sposób byłoby zaakceptować - sąd musiałby oddalać wniosek tylko na tej podstawie, że wymagany ustawą termin zasiedzenia upłynął w innej (wcześniejszej albo późniejszej) dacie niż wskazana we wniosku, chociaż z ustaleń wynikałoby, że posiadanie, którego dotyczy wniosek, spowodowało nabycie prawa w następstwie zasiedzenia (por. - w tym zakresie - postanowienia SN z dnia 8 sierpnia 2001 r., I CKN 188/00, z dnia 7 października 2005 r., IV CK 133/05, z dnia 8 września 2006 r., II CSK 87/06, z dnia 9 grudnia 2009 r., III CSK 79/09, z dnia 18 marca 2010 r., V CSK 314/09).
Z tezą, że data nabycia prawa przez zasiedzenie wskazana we wniosku nie wiąże sądu orzekającego w przedmiocie zasiedzenia, koresponduje założenie, że wnioskodawca nie musi, a tylko może wskazać tę datę we wniosku (por. w związku z tym postanowienie SN z dnia 7 października 2005 r., IV CK 133/05; co do wymagań wniosku o stwierdzenie zasiedzenia zob. także uchwalę Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2015 r., III CZP 112/14).
Wnioskodawca poddaje pod ocenę sądu stan określonego posiadania, wskazując przedmiot zasiedzenia, rodzaj nabytego prawa i osobę, która prawo zasiedziała, i określając stan faktyczny, który miał skutkować zasiedzeniem. Skoro wskazanie daty, w której miało nastąpić zasiedzenie prawa, nie jest obligatoryjnym elementem wniosku, to dla sądu nie może być wiążące ewentualne określenie jej we wniosku. Rozwiązanie, które zakłada możliwość, ale nie powinność wskazania daty zasiedzenia we wniosku, i w efekcie pełną samodzielność sądu przy ustalaniu tej daty, jest pragmatyczne w obliczu nierzadkich trudności w ustaleniu chwili początkowej biegu zasiedzenia i jego chwili końcowej w okolicznościach konkretnej sprawy.
Wskazanie przez sąd w postanowieniu o stwierdzenie zasiedzenia daty, w której nastąpiło nabycie prawa, jest zatem wynikiem samodzielnej oceny sądu, której dokonuje on z urzędu, niezależnie od ewentualnej treści wniosku w tym zakresie, a także stanowiska innych uczestników postępowania (co do zasadności wskazywania przedmiotowej daty w postanowieniu o stwierdzeniu zasiedzenia por. postanowienia SN z dnia 15 listopada 1968 r., III CRN 257/68, z dnia 28 kwietnia 1999 r., I CKU 105/98, z dnia 8 sierpnia 2001 r., I CKN 188/00 i z dnia 3 kwietnia 2003 r., V CK 60/03).
Uchwała SN z dnia 19 października 2018 r., III CZP 1/18
Standard: 45066 (pełna treść orzeczenia)