Odstąpienie od wymierzenia kary (art. 59 k.k.)
Zasady wymiaru kary i środków karnych (art. 53 – 63 k.k.)
Art. 5 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) stanowi: „W wypadku gdy sąd odstąpił od wymierzenia kary, odstąpił od wymierzenia kary i poprzestał na wymierzeniu środka karnego albo zamiast kary zastosował na podstawie art. 10 § 4 Kodeksu karnego środek wychowawczy albo poprawczy, oskarżony obowiązany jest uiścić opłatę w wysokości 30 zł”. Instytucja odstąpienia od wymierzenia kary i orzeczenia środka karnego została określona w przepisach prawa karnego materialnego (art. 59 § 1 k.k., art. 60 § 7 k.k.)
Postanowienie SN z dnia 12 października 2011 r., WZ 30/11
Standard: 42289 (pełna treść orzeczenia)
Odstąpienie od wymierzenia kary jest instytucją sądowego wymiaru kary (zob. art. 61 k.k. pomieszczony w części ogólnej, rozdziale VI "Zasady wymiaru kary i środków karnych") i następuje w wyroku skazującym (art. 413 § 2 k.p.k.). To znaczy, że sąd przypisuje sprawcy zarzucane przestępstwo, a jedynie odstępuje od orzeczenia kary (stąd używana często nazwa "sędziowskie darowanie kary"). Odstąpienie od wymierzenia kary będzie uzasadnione szczególnie wtedy, gdy stopień winy sprawcy i szkodliwość popełnionego czynu są niewielkie i nie zachodzi potrzeba orzeczenia kary, aby osiągnąć cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do sprawcy. Odstąpienie od wymierzenia kary przewidują zarówno przepisy "Części ogólnej", jak i "Części szczególnej" k.k. Odstąpienie od wymierzenia kary ma z reguły charakter fakultatywny i jest jedną z możliwości stojących przed sądem w procesie wymiaru kary. Od tej reguły istnieje wyjątek w postaci obligatoryjnego odstąpienia od wymierzenia kary wobec sprawcy, który przekroczył granice obrony koniecznej na skutek strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu (art. 25 § 3).
Instytucja odstąpienia od wymierzenia kary stwarza możliwość wydania orzeczenia skazującego za przestępstwo popełnione w specyficznych, nietypowych okolicznościach, którego treść odpowiadać będzie zasadzie sprawiedliwości oraz spełni wyznaczone przez ustawodawcę cele w zakresie polityki kryminalnej. Należy przy tym podkreślić, iż odstąpienie od wymiaru kary ma charakter wyroku skazującego. Poza generalną podstawą do odstąpienia od wymiaru kary z art. 59 k.k., przewiduje się także szereg podstaw szczególnych (zob. komentarz do art. 59 kodeksu karnego (Dz.U.97.88.553), [w:] G. Bogdan, Z. Ćwiąkalski, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Szewczyk, W. Wróbel, A. Zoll, Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. 1, Kraków 2004).
Wyrok TK z dnia 23 marca 2010 r., K 19/09, OTK-A 2010/3/24, Dz.U.2010/61/386
Standard: 3988 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 39344