Umowa o pracę z członkiem zarządu fundacji
Czynność prawna z "samym sobą" (art. 108 k.c.) Atypowe formy zatrudnienia Zarząd fundacji (art. 10 u.f.)
Jeśli statut fundacji przewiduje odpłatne wykonywanie funkcji członka jej zarządu, to umowa o pracę z członkiem zarządu zawarta przez pełnomocnika fundacji lub innego członka zarządu (upoważnionego na podstawie uchwały podjętej przez organ kolegialny) jest ważna.
Zakres kompetencji zarządu fundacji wyznacza jej statut określający obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków (art. 5 ust. 1 ustawy o fundacjach). Jeśli uprawnia on do pobierania przez członków zarządu wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji w zarządzie, to zawarcie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej znajduje uzasadnienie w ustalonych statutem uprawnieniach członków zarządu fundacji. W takim przypadku czynność prawna stanowi realizację uprawnień przyznanych przez fundatora, ustalającego statut fundacji. Tym samym nie może być mowy o samodzielnym (a właściwie samozwańczym) decydowaniu o odpłatnym pełnieniu funkcji członka zarządu, a w konsekwencji zawarcie ustalającej tę odpłatność umowy (w której z jednej strony występuje fundacja, z drugiej zaś członek jej zarządu) nie może być uznane za nieważne.
Należy podkreślić, że z jednej strony ustawa o fundacjach nie zawiera żadnych uregulowań dotyczących sposobu reprezentowania fundacji w umowach z członkami jej zarządu, z drugiej zaś kwestię obowiązków i uprawnień tego organu i jego członków pozostawia do uregulowania w statucie.
Jeśli statut przewiduje możliwość pełnienia funkcji członka zarządu odpłatnie, to jasne jest, że wymagana jest wtedy umowa, której stronami są fundacja reprezentowana przez zarząd i członek zarządu.
Przyjęcie koncepcji bezwzględnej nieważności każdej takiej umowy jako dokonanej „z samym sobą” prowadziłoby do swoistego klinczu wywołanego niedostatkiem regulacji ustawowych nieprzewidujących reprezentacji fundacji w omawianej sytuacji (przez np. ustanowienie obligatoryjnego organu z kompetencjami do zawierania umów z członkami zarządu fundacji).
Wyrok SN z dnia 3 kwietnia 2019 r., II UK 563/17
Standard: 44986 (pełna treść orzeczenia)
W postanowieniu z dnia 8 marca 2005r. (I ACa 419/04) Sąd Apelacyjny w Warszawie, rozważając charakter prawny stosunku łączącego członka zarządu z fundacją, podniósł, że powołanie członka zarządu osoby prawnej przez właściwy organ nie jest jednoznaczne z nawiązaniem stosunku pracy, lecz może być tylko powierzeniem funkcji organu, a zatem rodzącym stosunek organizacyjny.
Samo powołanie przez fundatora do zarządu nie jest tożsame z nawiązaniem stosunku pracy na podstawie powołania w myśl art. 68 k.p. Odwołując się dalej do orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz poglądów wyrażonych w piśmiennictwie, Sąd Apelacyjny uznał za możliwe zastosowanie w takiej sytuacji w drodze analogii art. 108 k.c. i sformułował tezę, że osoba fizyczna, która działa w charakterze organu osoby prawnej, nie może być jednocześnie drugą stroną czynności prawnej, chyba, że dopuszczalność taka wynikałaby z przepisów konstruujących zakres kompetencji organu tej osoby prawnej lub gdy ze względu na treść danej czynności wyłączona byłaby możliwość naruszenia interesów osoby prawnej
Wyrok SO Warszawa - Praga w Warszawie z dnia 6 lutego 2019 r., VII U 1033/18
Standard: 45084 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 44989