Wysokość stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego

Wydatki ekonomicznie uzasadnione to wydatki na najem pojazdu zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym (ceny rynkowe za tego typu usługi) i w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego pojazdu.

Wyrok SR dla Łodzi-Widzewa z dnia 13 kwietnia 2017 r., I C 751/15

Standard: 44848 (pełna treść orzeczenia)

Wysokość stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego wyznaczają stawki funkcjonujące, obowiązujące, występujące na lokalnym rynku wypożyczalni samochodowych. Podobny pogląd, co prawda nie na tle wysokości stawek czynszu najmu pojazdów zastępczych, ile na tle cen części, materiałów i robocizny wykorzystywanych przy naprawach uszkodzonych pojazdów, można odnaleźć w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003r. III CZP 32/03, zgodnie z którą odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku.

Sąd orzekający stoi na stanowisku, iż podobne kryteria powinny znajdować zastosowanie również w przypadku czynszów najmu pojazdów zastępczych. Nie przekonuje bowiem praktyka likwidacji szkody w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego, wykorzystywanego w B. w oparciu o stawki czynszu funkcjonujące przykładowo w wypożyczalni samochodów, zlokalizowanej na L. C. w W.

Identyczne standardy uchwaliła Komisja Nadzoru Finansowego w W. we wspomnianych wytycznych z dnia 16 grudnia 2014r., dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych. (...) uznał, iż „…zakład ubezpieczeń niezwłocznie po zgłoszeniu roszczenia powinien poinformować o zasadach uznawania kosztów najmu pojazdu zastępczego, w szczególności dotyczących rodzaju/klasy wynajętego pojazdu, przy czym z informacji takiej powinno jasno wynikać, że uprawniony może wynająć pojazd zastępczy o zasadniczo podobnej klasie, na czas naprawy uszkodzonego pojazdu lub na czas niezbędny do zakupu innego pojazdu, według cen obowiązujących na danym rynku lokalnym…”.

Koncepcję likwidacji szkód pojazdów w oparciu o średnie stawki cen towarów i usług zanegował Sąd Najwyższy, który w uzasadnieniu uchwały z dnia 13 czerwca 2003r. III CZP 32/03 wyjaśnił, iż „… kosztami "ekonomicznie uzasadnionymi" są koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te (odpowiednio stawki czynszu najmu – przypis autora) odbiegają (są wyższe) od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku [odpowiednio od przeciętnych (średnich) stawek czynszu najmu pojazdów na lokalnym rynku wypożyczalni samochodowych – przypis autora] (…) Przyjęcie cen przeciętnych (odpowiednio przeciętnych stawek czynszu – przypis autora) dla określenia wysokości przysługującego poszkodowanemu odszkodowania, niezależnie od samej metody ich wyliczania, która może być zróżnicowana, nie kompensowałoby poniesionej przez poszkodowanego szkody, gdyby ceny (odpowiednio stawki czynszu – przypis autora) przyjęte w warsztacie naprawczym (odpowiednio w wypożyczalni – przypis autora) były wyższe od przeciętnych.”

W konsekwencji, dopuszczanie dowodów z opinii biegłych sądowych z zakresu techniki samochodowej na okoliczność ustalania bliżej nieuchwytnych średnich pozostaje w tego typu sprawach zupełnie zbędne, wręcz niewskazane. Biegły sądowy z zakresu ruchu drogowego i techniki samochodowej nie posiada wiadomości specjalnych, mających wynikać z jego wykształcenia, odnośnie stawek czynszu najmu pojazdów zastępczych funkcjonujących w danym momencie czasowym na lokalnym (...) rynku wypożyczalni samochodowych. Takie informacje (cenniki) posiadają poszczególne lokalne wypożyczalnie samochodów. Jeśli średnią stawkę czynszu najmu rozumieć jako średnią arytmetyczną, to posiadając niezbędne czynniki (stawki z (...) wypożyczalni pojazdów), osoba posiadająca wiedzę z zakresu szkoły podstawowej byłaby w stanie obliczyć przedmiotową średnią [iloraz sumy wartości stawek (dzielna) i ich ilości (dzielnik)]. Co więcej, ewentualny biegły sądowy z zakresu matematyki, a nie specjalista od samochodów, wydawałby się bardziej kompetentny do prowadzenia takich rachunków.

Po drugie, biegły sądowy z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego nie zajmuje się w zakresie swojej profesji analizowaniem rynku lokalnego w kontekście wysokości stawek czynszu najmu określonych typów pojazdów. Wreszcie po trzecie, wysokość średniej (arytmetycznej) stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego, mającej funkcjonować na (...) rynku wypożyczalni samochodowych nie pozostaje okolicznością istotną w tego typu sprawach. Nota bene, osoba wyliczająca musiałaby dysponować danymi ze wszystkich (...) wypożyczalni samochodowych. Brak danych chociażby z jednej wypożyczalni miałby wpływ na ostateczny wynik wyliczeń. Powyższa okoliczność deprecjonuje sens realizacji takiego zabiegu.

Zdaniem Sądu orzekającego stawka czynszu najmu pojazdu zastępczego funkcjonuje, występuje, obowiązuje na danym rynku, jeśli istnieje (istniała) w spornej wysokości lub w wysokości bardzo zbliżonej do spornej, co najmniej w jeszcze jednej lokalnej wypożyczalni samochodowej, przy czym stawki czynszu najmu pojazdów zastępczych, mających stanowić punkt odniesienia nie mogą być rażąco wygórowane.

Wyrok SR w Białymstoku z dnia 4 kwietnia 2017r., VIII GC 3164/16

Standard: 44847 (pełna treść orzeczenia)