Podwójne ubezpieczenie

Zakaz wypłaty podwójnej sumy ubezpieczenia, określony w art. 824[1] § 2 k.c. i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (jedn. tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62 ze zm.), nie dotyczy sytuacji, w której interesy majątkowe ubezpieczonych, będące przedmiotem ubezpieczenia, są różne, nawet jeżeli odnoszą się do tego samego dobra majątkowego.

Podwójne ubezpieczenie – obecnie uregulowane w art. 824[1] k.c. – zachodzi tylko wówczas, gdy ten sam ubezpieczony, w odniesieniu do tego samego przedmiotu ubezpieczenia, jest stroną kilku umów ubezpieczenia, przy czym przedmiotem podwójnego ubezpieczenia musi być ten sam interes ubezpieczeniowy

Przedmiotem ubezpieczenia może być każdy – zgodny z prawem i zasadami współżycia społecznego – interes majątkowy dający się wycenić w pieniądzach. 

Przepis art. 824[1] § 2 k.c. ma zastosowanie tylko wtedy, gdy ten sam przedmiot ubezpieczenia w tym samym czasie jest ubezpieczony od tego samego ryzyka w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń na sumy, które łącznie przewyższają jego wartość ubezpieczeniową. W rozpoznawanej sprawie nie ma jednego przedmiotu ubezpieczenia (jednego interesu majątkowego), lecz są dwa różne przedmioty ubezpieczenia (po stronie powodów oraz najemczyni lokalu zniszczonego pożarem), zatem określona w art. 8 ust. 1 u.d.u. oraz w art. 824[1] § 2 k.c. zasada wypłaty odszkodowania nie ma zastosowania wtedy, gdy interesy będące przedmiotem ubezpieczenia są różne, nawet jeśli dotyczą tego samego dobra majątkowego.

W rozpoznawanej sprawie istnieją dwa różne interesy ubezpieczeniowe, których zakres wyznaczony został przez dwa podmioty uprawnione z tytułu dwóch umów ubezpieczenia (powodowie oraz najemczyni lokalu). Jeśli są to dwa podmioty, które zawarły dwie różne umowy ubezpieczenia, to ich interesy będące przedmiotem ubezpieczenia zawsze są różne, nawet jeśli dotyczą tego samego dobra majątkowego.

Uchwała SN z dnia 30 listopada 2005 r., III CZP 96/05

Standard: 44477 (pełna treść orzeczenia)