Odpowiedzialność Funduszu za śmierć osoby bliskiej w warunkach art. 106 ust. 6 pkt 1 UFG i PBUK

Artykuł 106 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (jedn. tekst Dz.U. z 2016 r., poz. 2060) nie wyłącza odpowiedzialności Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z tytułu zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej, jeżeli posiadacz pojazdu nieobjętego obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej pojazdów mechanicznych poniósł śmierć w wypadku, którego sprawcą był kierujący pojazdem.

Na skutek wypadku komunikacyjnego dochodzi do naruszenia różnych dóbr osobistych różnych osób. W przypadku osób bliskich zmarłego na skutek wypadku komunikacyjnego zostaje naruszone ich własne dobro osobiste w postaci więzi rodzinnej i łączącej się z nią więzi emocjonalnej ze zmarłym. Wymienione osoby nie są więc pośrednio, lecz bezpośrednio poszkodowanymi. Mają roszczenie o zadośćuczynienie do sprawcy wypadku i mogą je skierować, jeżeli jest on ubezpieczony, także bezpośrednio do ubezpieczyciela. W przypadku, gdy sprawca wypadku komunikacyjnego nie jest natomiast ubezpieczony aktualizuje się odpowiedzialność Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Prawo de lege lata nie przewiduje wyłączenia tej odpowiedzialności wobec osób bliskich zmarłego na skutek wypadku komunikacyjnego

Gdyby ustawodawca chciał wyłączyć obowiązek świadczenia przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny także na rzecz osób bliskich zmarłego na skutek wypadku komunikacyjnego, to zrobiłby to wyraźnie, tak jak na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 1 u.u.o. w stosunku do posiadacza pojazdu mechanicznego, któremu szkodę wyrządził kierujący tym pojazdem. Gdyby wolą ustawodawcy było rozszerzenie wyłączenia przewidzianego w przytoczonym przepisie, to mógł go odpowiednio znowelizować, zwłaszcza po ukształtowaniu się orzecznictwa Sądu Najwyższego dopuszczającego zasądzenie zadośćuczynienia na rzecz osób bliskich zmarłego na skutek wypadku komunikacyjnego na podstawie art. 448 k.c. także od ubezpieczyciela sprawcy wypadku.

Wyłączenie odpowiedzialności wobec głównego poszkodowanego wynika bowiem z dotykającej go sankcji za niezawarcie obowiązkowej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pojazdów mechanicznych. Nie ma natomiast powodów, aby stosować taką sankcję wobec osób bliskich głównego poszkodowanego, którzy nie mieli obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia. Nie powinno zatem budzić wątpliwości traktowanie ich tak samo, jak bliskich tego, który umowę ubezpieczenia zawarł.

Uchwała SN z dnia 16 lutego 2017 r., III CZP 103/16

Standard: 44464 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy