Elektroniczne księgi wieczyste

Na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (Dz. U. Nr 42, poz. 363 ze zm. - dalej: „u.p.k.w.”) doszło do migracji ksiąg wieczystych polegającej na przeniesieniu treści dotychczasowych ksiąg wieczystych - założonych lub urządzonych po dniu 1 stycznia 1947 r., a także ksiąg hipotecznych (gruntowych, wieczystych) założonych przed dniem 1 stycznia 1947 r. – do struktury księgi wieczystej prowadzonych w systemie informatycznym (art. 2 pkt 2 w zw. z art. 9 ust. 1 i 2 u.p.k.w.). 

Według art. 10 ust. 2 zd. pierwsze u.p.k.w., przenoszenia wpisów z dotychczasowej księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym dokonuje się w sposób, który uniemożliwia zmianę treści lub zakresu ujawnionych praw i roszczeń. Według art. 15 ust. 1 tej ustawy, przed zmianą tego przepisu dokonanego przez art. 8 pkt 8 ustawy z dnia 1 lipca 2016 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 218), z chwilą zapisania treści księgi wieczystej w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych dotychczasowa księga wieczysta staje się częścią akt księgi wieczystej. Dotychczasową księgę wieczystą ośrodek migracyjny ksiąg wieczystych niezwłocznie zwraca do sądu rejonowego, który dołącza ją do akt księgi wieczystej. Natomiast po dokonaniu czynności, o których mowa w ust. 2 (uzupełnieniu treści księgi wieczystej o zmianki o wnioskach, sprawach wszczętych z urzędu, środkach zaskarżenia oraz skargach na orzeczenia referendarzy sądowych, które wpłynęły‎w okresie migracji), przeniesiona treść dotychczasowej księgi wieczystej staje się treścią księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym i z tą chwilą podlega udostępnieniu.

Według art. 18 ust. 1 u.p.k.w., sprostowania błędów powstałych podczas migracji ksiąg wieczystych dokonuje sąd z urzędu lub na wniosek zainteresowanego w postępowaniu nieprocesowym. 

Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2019 r., I CSK 172/18

Standard: 84975 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli opracowany w rozporządzeniu, wydanym na podstawie art. 25[1] ust. 2 u.k.w.h., system informatyczny zawiera braki lub błędy, prowadzące w określonych sytuacjach do wpisów niezgodnych z prawem, obowiązkiem Sądu jest odmowa zastosowania takiego przepisu niższego rzędu, jako oczywiście sprzecznego z ustawą. 

Systemy informatyczne tworzone dla potrzeb wymiaru sprawiedliwości są niekiedy niewystarczająco elastyczne, bazują na ściśle określonych schematach i nie przewidują możliwości wpisu danych, które nie są modelowe albo które system pominął. Mogą być w pewnym zakresie skonstruowane wbrew brzmieniu obowiązujących przepisów prawa. Oczywiste jest jednak, że taki, błędnie skonstruowany system informatyczny, nie może wyznaczać ram stosowania prawa i stanowić podstawy błędnego wpisu lub odmowy dokonania wpisu. Podstawą wpisu są bowiem przepisy ustawy, a nie dane przyjęte przez system informatyczny niezgodnie z tymi przepisami.

W sytuacji istnienia błędów w systemie informatycznym, uniemożliwiających dokonanie wpisu zgodnego z prawem, Sąd nie może odmówić wpisu ani dokonać wpisu niezgodnego z prawem a zgodnego z programem informatycznym. Powinien doprowadzić do bezzwłocznej zmiany błędnego programu i dokonać wpisu zgodnego z prawem. W praworządnym państwie niedopuszczalna jest sytuacja, gdy Sąd odmawia wpisu lub dokonuje wpisu niezgodnego z prawem tylko dlatego, że z powodu błędnego programu informatycznego nie ma możliwości technicznych dokonania wpisu zgodnego z prawem i ze złożonym wnioskiem

Postanowienie SN z dnia 24 września 2010 r., IV CSK 82/10

Standard: 44358 (pełna treść orzeczenia)