Dokumenty niezałączone do wniosku o wpis ani do akt księgi wieczystej, której wniosek dotyczy

Z literalnej wykładni art. 626[8] § 2 k.p.c. wynika, iż nie mogą być podstawą wpisu w księdze wieczystej dokumenty nie załączone do wniosku o wpis ani do akt księgi wieczystej, której wniosek dotyczy, lecz znajdujące się w aktach innej księgi wieczystej i powołane przez wnioskodawcę we wniosku jako podstawa wpisu. Sąd bowiem bada tylko treść dokumentów załączonych do wniosku oraz treść tej księgi wieczystej, której wniosek dotyczy.

Takie stanowisko jednolicie przyjmowane jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który między innymi w uzasadnieniu uchwały siedmiu sędziów z dnia 16 grudnia 2009 r. III CZP 80/09, stanowiącej zasadę prawną, stwierdził, że podstawą wpisu mogą być tylko dokumenty złożone przy wniosku i niedopuszczalne jest uwzględnienie okoliczności znanych sądowi z urzędu (por. też postanowienia z dnia 9 grudnia 2010 r. IV CSK 168/10, z dnia 6 kwietnia 2011 r. I CSK 367/10, z dnia 20 października 2011 r. III CSK 322/10, z dnia 16 listopada 2011 r. II CSK 538/10 i z dnia 1 grudnia 2011 r. I CSK 83/11).

W postanowieniach z dnia 31 stycznia 2014 r. II CSK 218/13, II CSK 219/13, II CSK 221/13 i II CSK 225/13 Sąd Najwyższy wprost odniósł się do sytuacji, gdy wnioskodawca we wniosku o wpis powołał jako podstawę wpisu dokument znajdujący się w aktach innej księgi wieczystej i stwierdził, że sąd wieczystoksięgowy nie jest uprawniony do dokonania wpisu w księdze wieczystej, jeżeli wnioskodawca we wniosku jako podstawę wpisu powołał dokument znajdujący się w innej księdze chociażby obie księgi były prowadzone przez ten sam sąd i dotyczyły nieruchomości stanowiących własność tych samych osób, a dokument pozwalał na dokonanie analogicznego wpisu jak w księdze, w której był już podstawą wpisu.

Jedyne odstępstwo od tej zasady Sąd Najwyższy dopuścił w sytuacji istnienia dwóch ksiąg wieczystych w razie wyodrębnienia lokalu i urządzenia księgi wieczystej dla lokalu przy zachowaniu księgi wieczystej dla macierzystej nieruchomości gruntowej. Tylko w takiej sytuacji wnioskodawca wnosząc o wpis hipoteki w księdze wieczystej prowadzonej dla lokalu może poprzestać na wskazaniu, że jeden z dokumentów stanowiących podstawę wniosku o wpis hipoteki znajduje się w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości gruntowej (porównaj postanowienie z dnia 13 kwietnia 2005 r. IV CK 469/04).

W innych sytuacjach jest to niedopuszczalne.

Postanowienie SN z dnia 17 marca 2016 r., II CSK 122/15

Standard: 44264 (pełna treść orzeczenia)

Z art. 626[8] § 2 k.p.c. wynika, że skoro sąd prowadzący księgi wieczyste ocenia jako materiał dowodowy jedynie dokumenty, to tylko dokumenty mogą stanowić podstawę wpisów; innym materiałem dowodowym sąd nie dysponuje i nie może dysponować. Sąd prowadzący księgę wieczystą nie jest powołany do przeprowadzania dowodów i rozstrzygania sporów. 

Uchwała SN z dnia 16 grudnia 2009 r., III CZP 80/09

Standard: 44282 (pełna treść orzeczenia)