Kryterium socjalne korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu (art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s)
Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń Funduszu (art. 8 u.z.f.ś.s.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Ocena spójności świadczenia pochodzącego z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych z celem socjalnym, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, może polegać na badaniu odpowiedniości stosowanych kryteriów jego przyznania do zamierzonego efektu. Uzależnienie wypłaty świadczenia od wszystkich trzech kryteriów (od sytuacji życiowej rodzinnej i materialnej uprawionych) nie może być zastrzeżone w takim samym stopniu do wszystkich świadczeń z funduszu.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych sprawdza zatem prawidłowość wyłączenia z podstawy wymiaru składek świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r.; ma kompetencję wyłącznie do weryfikacji, czy świadczenie było finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach tego funduszu tj. w szczególności czy było przewidziane w regulaminie i nie było dodatkowym świadczeniem pracodawcy. Środki te przeznaczone są na cele socjalne eo ipso, jeżeli przedmiotem ich oddziaływania są sfery opisane w art. 2 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu socjalnym.
Płatnik-pracodawca nie jest dystrybutorem świadczeń z tworzonego przez niego funduszu na cele socjalne. Po wydaniu regulaminu nie ma uprawnień do ingerencji w ich przydzielanie. Czyni to właściwa komisja socjalna, która przy indywidualnym rozpatrywaniu wniosków uwzględnia sytuację materialną, rodzinną i osobistą wnioskodawców. W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych musi wykazać niezgodność wypłat z ustawą i rozporządzeniem, a zgodność dokonywania wypłat z regulaminem nie ma znaczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2012 r., I PK 183/11). Taki zakres kontroli jest wystarczający do ujawnienia nadużyć w wyłączeniu z podstawy wymiaru składki wypłat z funduszu i wyjaśnienia, czy sporne świadczenia wypłacone były ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i jako takie nie podlegały składce na Fundusz Pracy.
Wyrok SN z dnia 18 lutego 2016 r., II UK 37/15
Standard: 44192 (pełna treść orzeczenia)
Z funduszu mogą być finansowane tylko te rodzaje działalności socjalnej, które są objęte ustawową definicją pojęcia "działalność socjalna". Swoboda regulacji w regulaminie zasad przyznawania indywidualnych świadczeń jest ograniczona ustanowioną przez ustawodawcę w art. 8 ust. 1 cyt. ustawy ogólną zasadą, że przyznawanie tych świadczeń ma być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu.
Fundusz świadczeń socjalnych jest instytucją prawną, która ma łagodzić różnice w poziomie życia pracowników i ich rodzin. Jest on wyrazem funkcji społecznej zakładu pracy, zaś jego adresatami są zwłaszcza rodziny o najniższych dochodach. Oznacza to, co należy uwzględnić w zakładowych regulaminach świadczeń socjalnych, że, przyznawanie ulgowych świadczeń i wysokość dopłat z funduszu powinno być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby korzystającej z funduszu. Przy ocenie sytuacji materialnej pracownika należy brać pod uwagę dochody pracownika osiągane poza zakładem pracy, a także dochody członków rodziny, pozostających we wspólnym gospodarstwie z pracownikiem.
Cała działalność socjalna pracodawcy w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych ma ze swej istoty charakter ulgowy, a jej celem jest wspieranie pracowników. Zastrzeżenie dokonane przez ustawodawcę w art. 8 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym pracodawca w regulaminie określa zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu, z uwzględnieniem ust. 1, wskazuje na hierarchię zasad. Ta wyrażona w art. 8 ust. 1 ustawy, zgodnie z którą przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu, jest bowiem nadrzędna i ma charakter bezwzględny.
O tym, czy dane świadczenie stanowi przejaw działalności socjalnej pracodawcy nie decyduje jedynie okoliczność, iż pojęciowo mieści się ono w definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy, ale również to, czy przyznane zostało z uwzględnieniem zasady wyrażonej w art. 8 ust. 1 ustawy. Z uwzględnieniem powyższego należy interpretować przepis § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia. Pracodawca może realizować cele socjalne również poza funduszem świadczeń socjalnych, wówczas jednak ewentualny przychód pracownika nie może korzystać ze zwolnienia z obowiązku odprowadzania składek w oparciu o przepisy rozporządzenia, ponieważ świadczenie nie byłoby wydatkowane "w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych".
Przepisy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych przewidują bezwzględny wymóg uwzględnienia sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej uprawnionych. Pracodawca ma jednocześnie swobodę wyboru elementów podlegających ocenie. Każda próba ograniczenia i tworzenia jedynie słusznego katalogu kryteriów oceny sytuacji osoby uprawnionej do świadczenia z oczywistych względów będzie zawsze niekompletna i pewnych okoliczności nie będzie uwzględniać.
Wyrok SA w Poznaniu z dnia 29 września 2015 r., III AUa 28/15
Standard: 6866 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 44191
Standard: 44130