Postępowanie terapeutyczne wobec osoby umieszczonej w Ośrodku (art. 25 u.p.w.o.z.p.)

Biorąc pod uwagę zróżnicowany charakter zaburzeń osobowości, tych którzy mogą być umieszczeni w Ośrodku (m.in. osoby z zaburzeniami preferencji seksualnych i /lub charakteryzujące się osobowością dyssocjalną) nie można wymagać ani od ustawodawcy, ani od podmiotu wydającego rozporządzenie wykonawcze szczegółowej regulacji terapii odbywanej w Ośrodku. Terapia ta powinna mieć zindywidualizowany charakter (farmakoterapia, psychoterapia czy inne adekwatne dla zaburzenia osobowości programy) oraz różne cele. Celem terapii pacjentów Ośrodka nie zawsze będzie (gdyż nie zawsze będzie mogło być w aktualnym stanie wiedzy) pełne wyeliminowanie zaburzenia ich osobowości.

Podstawowym celem terapii pacjenta zaburzonego psychiczne ma być wyeliminowanie bądź też w maksymalnie możliwym stopniu zmniejszenie zagrożenia z jego strony dla potencjalnych ofiar jego czynów wymierzonych w dobra chronione ustawą, tj. życie, zdrowie, wolność seksualną; a tym samym uchronienie samego pacjenta przed konsekwencjami przestępstw, do których jest - w opinii obserwujących i badających go psychiatrów oraz psychologów - nadal zdolny. Te ustalenia prowadzą do wniosku, że art. 25 upwozp oraz rozporządzenie wydane na podstawie art. 26 ust. 5 upwozp potwierdzają tezę ustawodawcy o terapeutycznym celu umieszczenia w Ośrodku osoby stwarzającej zagrożenie

Podstawową metodą leczenia większości zaburzeń osobowości jest obecnie długoterminowa psychoterapia psychodynamiczna (tzn. zorientowana psychoanalitycznie). Stosuje się również zmodyfikowane terapie poznawczo-behawioralne oraz farmakoterapię, która ma jednak znaczenie głównie objawowe i czasowe. Korekcja zaburzeń osobowości jest zadaniem trudnym i długoterminowym, przy czym sytuacja izolacji może sprzyjać skoncentrowaniu się na terapii. Wszelkie oddziaływania o charakterze psychokorekcyjnym muszą mieć charakter zindywidualizowany. Nie można więc oczekiwać, ani od ustawodawcy, ani też od podmiotu realizującego kompetencję do wydania rozporządzenia wykonawczego, ustalenia jednorodnego programu terapeutycznego dla wszystkich umieszczonych w Ośrodku, co do których sąd orzekający podzielił opinię biegłych o bardzo wysokim prawdopodobieństwie popełnienia na wolności czynu, o którym mowa w art. 1 upwozp. Z tej racji Trybunał stwierdza, że art. 25 upwozp w zakresie, w jakim nie określa zasad postępowania terapeutycznego, którym zostaje objęta osoba umieszczona w ośrodku jest zgodny z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, wynikającą z art. 2 Konstytucji.

Wyrok TK z dnia 23 listopada 2016 r., K 6/14

Standard: 44100 (pełna treść orzeczenia)