Alternatywa rozłączna w zakresie dochodzenia odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę i odprawy pieniężnej

Korzystny dla pracownika wynik sporu o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem (art. 45 § 1 k.p.), nie przesądza o zasadności dochodzonego równocześnie roszczenia o odprawę pieniężną, bo przesłanką zasądzenia tego świadczenia wcale nie jest niezgodność wypowiedzenia z przepisami (jego bezzasadność), ale rozwiązanie stosunku pracy w ramach zwolnień (grupowych lub indywidualnych) spowodowanych przyczynami niedotyczącymi pracownika. Przyczyny te muszą faktycznie zaistnieć, a ciężar udowodnienia tych okoliczności obciąża pracownika (art. 6 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Tym niemniej konieczność rozwiązania stosunku pracy, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r., musi być powiązana z celem i funkcjonowaniem stosunku pracy łączącego strony oraz nie może mieć dodatkowego źródła w okolicznościach dotyczących osoby pracownika, a zwłaszcza w sposobie wywiązywania się przez niego z obowiązków pracowniczych, bo wówczas przyczyna wypowiedzenia nie ma charakteru wyłącznego (wyrok SN z dnia 12 września 2008 r., I PK 22/08).

Nawet stwierdzenie przez sąd braku rzeczywistej potrzeby rozwiązania stosunku pracy z konkretnym pracownikiem nie pozbawia go prawa do odprawy, gdy przyczyna niedotycząca pracownika faktycznie stanowiła jedyny powód uzasadniający - w ocenie pracodawcy - wypowiedzenie umowy o pracę (wyrok SN z dnia 25 stycznia 2012 r., II PK 102/11).

Tak więc, gdy pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę w oparciu o podstawę normatywną wynikającą z przepisów ustawy z dnia 13 marca 2003 r. a przyczyny wypowiedzenia były prawdziwe, to ciąży na nim obowiązek wypłacenia odprawy nawet wówczas, gdy pracownik otrzymał odszkodowanie przewidziane w art. 45 k.p. ze względu na inne wadliwości wypowiedzenia.

Z drugiej zaś strony, jeśli przyczyny, o których mowa w ustawie z dnia 13 marca 2003 r. okażą się nieprawdziwe, to wówczas pracownik straci prawo do odprawy, przy zachowaniu prawa do odszkodowania z art. 45 k.p. Z kolei, pracownik zachowa prawo do odprawy, niezależnie od przysługującego mu odszkodowania z tytułu wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę, gdy przyczyna niedotycząca pracownika rzeczywiście zaistniała.

Wyrok SN z dnia 5 grudnia 2016 r., III PK 30/16

Standard: 43980 (pełna treść orzeczenia)

Korzystny dla pracownika wynik sporu o odszkodowanie z art. 45 § 1 k.p. nie przesądza o zasadności równocześnie dochodzonego roszczenia o odprawę pieniężną z art. 8 w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.).

Wyrok SN z dnia 12 września 2008 r., I PK 22/08

Standard: 43943 (pełna treść orzeczenia)