Wola zmarłego, gdzie ma być pochowany
Sposoby i miejsca chowania zwłok (art. 12 u.c.c.z.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Wbrew poglądom wyrażanym niekiedy w literaturze i orzecznictwie (zob. wyr. SN z 14 maja 1982 r., IV CR 171/82, nie można uznać, że wola zmarłego jest samodzielnym czynnikiem rozstrzygającym o miejscu i sposobie pochówku, który miałby z zasady wyprzedzać prawa osobiste osób bliskich. Wraz ze śmiercią człowieka ustaje jego zdolność prawna, a zmarłemu nie przysługują dobra osobiste, nie jest też on podmiotem żadnych praw. Zbyt daleko idące byłoby jednak stanowisko, zgodnie z którym wola zmarłego może stanowić jedynie nakaz moralny dla pozostających przy życiu osób bliskich, który ewentualnie mógłby służyć wyłącznie ustaleniu, czy wykonywanie ich własnych praw podmiotowych osobistych nie stanowi nadużycia prawa podmiotowego (zob. wyr. SN z 6 listopada 1978 r., IV CR 359/78).
W ocenie Sądu Najwyższego w składzie rozpoznającym skargę kasacyjną wola zmarłego stanowi bardzo istotny czynnik pozwalający na określenie pierwszeństwa dóbr osobistych osób bliskich w zakresie pochowania ciała. Oznacza to, że w zwyklej sytuacji będzie należało przyznać pierwszeństwo tej osobie, której intencja pozostaje w zgodzie z wolą osoby zmarłej (por. wyr. SN z 10 grudnia 2015 r., V CSK 201/15).
Nie oznacza to jednak, że zasada ta pozbawiona jest wyjątków. Wola zmarłego co do miejsca pochówku nie jest wyrażana w postaci oświadczenia woli (poza przypadkiem gdy przybiera formę polecenia testamentowego, co jednak nie miało miejsca w niniejszej sprawie) i nie musi spełniać warunków jego ważności. W związku z tym nie mają tu także zastosowania żadne wymagania formalne, których celem jest m.in. weryfikacja, czy oświadczenie zostało rzeczywiście złożone, oraz uniknięcie sytuacji, w których do złożenia oświadczenia mogłoby dojść pochopnie, pod wpływem chwilowego impulsu.
Wyrok SN z dnia 19 listopada 2020 r., II CSK 30/19
Standard: 62143 (pełna treść orzeczenia)
Wola zmarłego powinna być decydująca w tym sensie, że prowadzi do ochrony osoby, która ją realizuje. Jeżeli zmarły nie wyraził woli dotyczącej miejsca pochowania, to osoby uprawnione powinny podjąć zgodną decyzję, a w razie rozbieżności stanowisk, zwrócić się do sądu.
Wyrok SN z dnia 10 grudnia 2015 r., V CSK 201/15
Standard: 43865 (pełna treść orzeczenia)