Włosy jako szczątki ludzkie

Z medycznego punktu widzenia ciało ludzkie, to fizyczny komponent organizmu ludzkiego składający się z: około 60 % wody, składników organicznych, czyli zbudowanych na bazie węgla: lipidów, białek, węglowodanów i kwasów nukleinowych oraz składników nieorganicznych. Nie ulega wątpliwości, że włosy są wytworem ciała ludzkiego z nim związanym.

W doktrynie prawa cywilnego, analizując kwestię, czy ciało ludzkie bądź jego części mogą być uznane za przedmiot obrotu prawnego, stwierdza się jednoznacznie, że włosy są tkankami ciała człowieka. Mogą być więc potraktowane jako części ciała ludzkiego, odłączone od całości.

Również z medycznego punktu widzenia należy stwierdzić, że ludzki włos jest tkanką, na podstawie której możliwe jest ustalenie genotypu człowieka, a zatem jest takim samym elementem ciała ludzkiego, jak każdy inny. Nie oznacza to jednak, że z odciętym włosem ludzkim należy się obchodzić każdorazowo jak ze zwłokami, podobnie zresztą, jak z usuniętymi zębami mlecznymi, czy stałymi, amputowaną kończyną czy inną częścią ludzkiego ciała odłączoną od niej chirurgicznie bądź w inny sposób, jeżeli nie dochodzi (nie doszło) do śmierci człowieka.

Sposób postępowania z częściami ciała ludzkiego jest w dużej mierze uwarunkowany kulturowo, co częściowo znajduje odzwierciedlenie również w obowiązującym prawie. Zgodnie bowiem z § 8 ust. 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi do pochowania szczątków, o których mowa w jego ust. 1 pkt 2 i 3 wymagane jest zaświadczenie stwierdzające ich pochodzenie wystawione odpowiednio przez lekarza zakładu opieki zdrowotnej lub lekarza wykonującego zawód w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej opieki lekarskiej lub grupowej opieki lekarskiej. Chodzi przede wszystkim o ustalenie, że część ciała ludzkiego pochodzi od osoby zmarłej.

Tym samym włosy mogą być traktowane jak szczątki ludzkie, pod warunkiem, że osoba, od której określona część ludzkiego ciała pochodzi, zmarła i zostało to stwierdzone we właściwy sposób. 

Uchwała SN z dnia 2 lutego 2011 r., I UZP 5/10

Standard: 43806 (pełna treść orzeczenia)