Powództwo rzecznika konsumentów (art. 12 ust. 2 pkt 4 u.p.n.p.r.)

Powód działał w ramach samodzielnego uprawnienia przyznanego mu art. 12 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206), bez konieczności wykazywania, że działa na rzecz określonego konsumenta lub grupy konsumentów.

Zgodnie z odesłaniem z art. 63[4] k.p.c. mają do niego odpowiednie zastosowanie przepisy o prokuratorze, w tym również art. 106 k.p.c., który przewiduje, że udział prokuratora w sprawie nie uzasadnia zasądzenia zwrotu kosztów na rzecz Skarbu Państwa ani od Skarbu Państwa. Uregulowanie to nie ma jednak zastosowania, w razie wytoczenia przez prokuratora powództwa na podstawie art. 7 i 57 k.p.c. (por. wyrok SN z dnia 5 maja 2989 r., II CR 155/89), a zatem w wypadkach realizowania przez prokuratora samodzielnego uprawnienia do inicjowania postępowań sądowych.

Odpowiednie zatem stosowanie do rzecznika konsumentów tego przepisu może dotyczyć jedynie jego udziału w sprawie cywilnej związanego z działaniem na rzecz oznaczonej osoby. Samodzielne zaś uprawnienie rzecznika konsumentów do występowania z roszczeniami w ramach uprawnienia z art. 12 ust. 4 wymienionej ustawy nie zwalnia go od odpowiedzialności z tytułu kosztów postępowania względem strony pozwanej, która wygrała sprawę.

W ramach orzekania o tych kosztach sąd stosuje przepisy regulujące zasady zwrotu kosztów procesu, objęte tytułem V działem I k.p.c. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz. U. 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) powiat wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie ochrony praw konsumenta.

Stosownie do art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz.331 ze zm.) rzecznik konsumentów wykonuje zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony praw konsumentów, jest on pracownikiem samorządowym, z którym stosunek pracy nawiązuje starosta lub w miastach na prawach powiatu prezydent miasta (art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r.). Oznacza to, że w zakresie zadań ustawowo powierzonych rzecznikowi konsumentów ma on uprawnienia między innymi do samodzielnego występowania do sądu z roszczeniami (art. 12 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r.), a w ramach powiatu, którego zadania wykonuje, posiada status pracownika samorządowego. Podejmowane przez niego w postępowaniu sądowym czynności procesowe są czynnościami rzecznika, a skutki przez nie wywoływane odnoszą się do przeciwnika procesowego. Dotyczy to również odpowiedzialności związanej z przegraniem sprawy i ponoszeniem kosztów procesu, które zasądzane są od strony, nie zaś od nie będącej stroną jednostki samorządu terytorialnego, której zadania rzecznik realizuje. Innym zagadnieniem jest finansowanie działalności rzecznika przez powiat, które jednak nie może być wyrażone w treści wyroku sądowego. 

Postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2013 r., V CZ 124/12

Standard: 43705 (pełna treść orzeczenia)