Nadużycie pozycji dominującej o charakterze antykonkurencyjnym

Zgodnie z art. 9 ust. 1 i 3 u.o.k.k. zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców, a czynności prawne będące przejawem nadużywania pozycji dominującej są w całości lub w odpowiedniej części nieważne. Ma tu więc zastosowanie art. 58 § 1 i 3 k.c.

Katalog przykładowych zachowań stanowiących nadużywanie pozycji dominującej został zawarty w art. 9 ust. 2 u.o.k.k. Posiadanie przez przedsiębiorcę pozycji dominującej oznacza posiadanie takiej pozycji, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów, przy czym domniemaniem jest objęte posiadanie przez przedsiębiorcę pozycji dominującej, jeżeli jego udziału w rynku przekracza 40% (art. 4 pkt 10 u.o.k.k.). Nie ma przy tym przeszkód, aby kontrola takich zachowań przedsiębiorcy odbyła się w drodze procesu cywilnego, niezależnie od postępowania przed właściwym organem antymonopolowym (Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów).

Nadużywanie pozycji dominującej jest zdarzeniem o charakterze obiektywnym, niezależnym od winy, motywów działania lub jego skutku, jeżeli jego wystąpienie jest możliwe. Takiej kwalifikacji podlegają działania, które – co do zasady – są legalne, a cechy zgodności z prawem zostają pozbawione wskutek dokonania ich przez przedsiębiorcę dominującego z naruszeniem przepisów ustawy. 

Wyrok SN z dnia 27 sierpnia 2019 r., V CSK 185/18

Standard: 62570 (pełna treść orzeczenia)

Zasadą jest konkurencja pomiędzy niezależnymi podmiotami gospodarczymi a posiadanie przez przedsiębiorcę pozycji dominującej nie jest zakazane; bezwzględnym zakazem objęte jest z mocy art. 9 ust. 1 u.o.k.k. nadużywanie pozycji dominującej, a więc wykorzystywanie jej w sposób sprzeczny z przepisami ustawy, bezprawny i zagrażający bezpieczeństwu konkurencji na danym rynku.

Nadużycie pozycji dominującej jest zdarzeniem o charakterze obiektywnym, niezależnym od winy, motywów działania lub jego skutku, jeżeli jego wystąpienie jest możliwe. Kwalifikacji takiej podlegają działania, które co do zasady są legalne, a cechy zgodności z prawem zostają pozbawione wskutek dokonania ich przez przedsiębiorcę dominującego z naruszeniem przepisów ustawy.

Art. 9 ust. 2 pkt 1 – 9 zawiera otwarty katalog działań, które ustawodawca kwalifikuje jako nadużycie pozycji dominującej. Ustalenie, czy działanie danego przedsiębiorcy nosi cechy działania zakazanego, nakierowanego na wywołanie niekorzystnego skutku dla konkurencji na rynku, następuje in casu z uwzględnieniem wszystkich okoliczności dotyczących zarówno pozycji tego przedsiębiorcy, jak i rynku właściwego lub powiązanego oraz pozycji konkurentów, możliwego wpływu działania na interesy konsumentów oraz w razie stwierdzenia nadużycia - ewentualnych okoliczności obiektywnie usprawiedliwiających działanie przedsiębiorcy.

Wprowadzenie przez przedsiębiorcę dominującego postanowień umownych, które różnicują w istotny sposób poziom kosztów prowadzenia działalności jego i konkurenta oraz postanowień utrudniających tę działalność konkurentowi, a więc wywierających niekorzystny skutek dla konkurencji na rynku może być kwalifikowane zarówno jako działanie, o którym mowa w art. 9 ust. 2 pkt 2, 5 czy 6 u.o.k.k. w zależności od cech tego działania, aczkolwiek nie można wykluczyć, że wyczerpywać będą przesłanki określone w więcej, niż jednym punkcie.

Wyrok SN z dnia 19 października 2016 r., V CSK 93/16

Standard: 43787 (pełna treść orzeczenia)