Niedopuszczalny nacisk w rozumieniu art. 8 ust. 2 u.p.n.p.r.)

Art. 8 ust. 2 u.p.n.p.r. stanowi implementację do krajowego porządku prawnego dyrektywy 2005/29/WE. Implementując tę dyrektywę, polski ustawodawca zrezygnował z unijnego pojęcia „bezprawnego nacisku” i posłużył się pojęciem „niedopuszczalny nacisk”. W uzasadnieniu projektu ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (druk sejmowy V kadencji, nr 1682, s. 32 i n.) wyjaśniono, że różnica między definicją zamieszczoną w polskiej ustawie, a definicją z art. 2 lit. j) dyrektywy 2005/29/WE, polega wyłącznie na zastosowaniu pojęć znanych prawu polskiemu, bez konieczności modyfikacji zakresu definicyjnego.

Za niedopuszczalny nacisk uważa się każdy rodzaj wykorzystania przewagi wobec konsumenta, w szczególności użycie lub groźbę użycia przymusu fizycznego lub psychicznego, w sposób znacznie ograniczający zdolność przeciętnego konsumenta do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej umowy.

Pod pojęciem niedopuszczalnego nacisku należy rozumieć każdy rodzaj perswazyjnego przymusu wykorzystującego słabość drugiej strony, w tym zarówno przymus fizyczny, jak też przymus psychiczny, użyty w celu ograniczenia konsumentowi swobody podjęcia decyzji względem produktu. Definicja ta obejmuje również nękanie oraz przymus.

Prawidłowa wykładnia art. 8 ust. 2 w związku z art. 8 ust. 1 u.p.n.p.r. prowadzi do uznania, że przez niedopuszczalny nacisk należy rozumieć wykorzystanie przewagi względem konsumenta w celu wywarcia na niego presji, także bez użycia siły fizycznej lub groźby jej użycia, w sposób znacznie ograniczający zdolność konsumenta do podjęcia świadomej decyzji.

Niedopuszczalny nacisk przedsiębiorcy może być realizowany nie tylko poprzez wyłączenie możliwości dokonania przez konsumenta wyboru, lecz również poprzez ograniczenie swobody, jaką konsument powinien dysponować podejmując decyzję. Ustawodawca poprzez posługiwanie się pojęciami „swobody wyboru” oraz „świadomej decyzji” wyraźnie wskazuje, że eliminacji z obrotu gospodarczego powinny podlegać działania przedsiębiorców skutkujące wyłączeniem albo ograniczeniem autonomii kontraktowej konsumentów.

Niedopuszczalny nacisk należy jednocześnie rozumieć jako celowe oddziaływanie przedsiębiorcy na konsumenta, zmierzające do skłonienia go nielegalnymi lub sprzecznymi z dobrymi obyczajami metodami do podjęcia decyzji dotyczącej transakcji, której bez takich działań i towarzyszącej im presji konsument by nie podjął.

Wyrok SN z dnia 9 października 2019 r., I NSK 16/19

Standard: 43658

„Bezprawny nacisk” należy rozumieć jako celowe oddziaływania przedsiębiorcy na konsumenta zmierzające do skłonienia go nielegalnymi lub sprzecznymi z dobrymi obyczajami metodami do podjęcia decyzji dotyczącej transakcji, której bez takich działań i towarzyszącej im presji konsument by nie podjął. Jeżeli przedsiębiorca (osoby, którymi przedsiębiorca się posługuje) nie wywiera na konsumenta tak opisanej presji by podpisał umowę i oświadczenie o zapoznaniu się z doręczonymi mu przed chwilą wzorcami umów, lecz jedynie oczekuje od konsumenta podjęcia ostatecznej decyzji dotyczącej transakcji (której wolę zawarcia konsument wyraził wstępnie na etapie zamawiania wizyty kuriera), nie można stwierdzić agresywnej praktyki rynkowej w rozumieniu art. 8 dyrektywy 2005/29/WE z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Radydyrektywy 2005/29 (Dz. U.UE z 2005 r., L 149, s. 22).

Postanowienie SN z dnia 14 września 2017 r., III SK 45/16

Standard: 63644 (pełna treść orzeczenia)