Stosowanie kodeksu dobrych praktyk sprzecznego z prawem (art. 11 u.p.n.p.r.)

Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.n.p.r. „nieuczciwą praktyką rynkową jest stosowanie kodeksu dobrych praktyk, którego postanowienia są sprzeczne z prawem”. Praktyki tej dopuszcza się twórca kodeksu dobrych praktyk, którego postanowienia są sprzeczne z prawem (art. 11 ust. 2 u.p.n.p.r.). Podstawowym warunkiem kwalifikacji praktyki twórcy kodeksu jako nieuczciwej praktyki rynkowej jest sprzeczność postanowień kodeksu z prawem. Dopiero stwierdzenie takiej sprzeczności upoważnia w dalszej kolejności do weryfikacji przesłanek z art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r.

Nie można dopatrywać się w art. 385[1] k.c. podstawy dla uznania postanowień kodeksu dobrych praktyk za sprzeczne z prawem. Przepis ten pozwala na uznanie, w ramach kontroli abstrakcyjnej, za niedozwolone takiego postanowienia wzorca umowy, które kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Postanowienia podlegające kontroli na podstawie art. 385[1] k.c. są postanowieniami zgodnymi z prawem, lecz właśnie ze względu na dodatkowe przesłanki wskazane w tym przepisie, są uznawane za niedozwolone i w konsekwencji niewiążące konsumenta. Postanowienia wzorców umów uznaje się za niedozwolone nie z powodu ich sprzeczności z prawem, lecz z powodu niesprawiedliwego ukształtowania praw i obowiązków konsumentów w ramach swobody kontraktowej.

Sąd Najwyższy orzekł w uchwale z 13 stycznia 2011 r., III CZP 119/10, że postanowienie wzorca umowy sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym przepisem ustawy nie może być uznane za niedozwolone postanowienie umowne w rozumieniu art. 385[1] § 1 k.c. Dlatego nie można przyjąć na użytek art. 11 ust. 1 u.p.n.p.r, że sprzeczne z prawem - w rozumieniu tego przepisu - jest stosowanie kodeksu dobrych praktyk zawierającego postanowienie spełniające przesłanki art. 385[1] § 1 k.c.

Nie ulega wątpliwości, że naruszenie art. 473 § 2 k.c. przez powoda uzasadniałoby kwalifikację postanowień Katalogu jako sprzecznych z prawem.

Wyrok SN z dnia 9 kwietnia 2015 r., III SK 47/14

Standard: 43709 (pełna treść orzeczenia)