Udział stron i innych osób w posiedzeniu (art. 22 k.k.w.)

Przepis art. 22 k.k.w. dotyczy prawa do obrony materialnej przysługującej skazanemu w postępowaniu wykonawczym. Można je określić jako całokształt uprawnień, które umożliwiają odpieranie zarzutów i przedstawianie własnych racji m.in. poprzez udział w posiedzeniu sądu.

Zamieszczone w art. 22 k.k.w. odesłanie do przepisów szczególnych, dających prawo wzięcia udziału w posiedzeniu stronom, dotyczy posiedzeń mających za przedmiot kwestie odnoszące się do pozbawienia skazanego wolności, a więc w przedmiocie:

a)  zarządzenie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności (art. 48 k.k.w.);

b)  zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności w sytuacji uchylania się przez skazanego od odbywania kary ograniczenia wolności (art. 65 § 2 k.k.w.);

c)  warunkowego zawieszenia wykonania kary (art. 152 § 3 k.k.w.);

d)  odroczenia wykonania kary lub przerwy w wykonaniu kary (art. 153a § 1 k.k.w.); Zob. K. P., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, W. 2012, s. 182 – 183.

e)  warunkowego zwolnienia (art. 161 § 1 k.k.w.);

f)  odwołania warunkowego zwolnienia (art. 160 § 3 k.k.w.);

g)  zarządzenia wykonania kary warunkowo zawieszonej na podstawie art. 75 § 2 k.k. (art. 178 § 2 k.k.w.).

W przypadkach, w których art. 22 § 1 k.k.w. daje prawo udziału określonych osób w posiedzeniu sądu, istnieje obowiązek zawiadomienia ich o terminie i celu posiedzenia. Z brzmienia przepisu art. 22 § 1 i 1a k.k.w. wynika nie tylko obowiązek zawiadomienia stron i innych podmiotów wymienionych w przepisach szczególnych o terminie i celu posiedzenia, gdy ustawa tak stanowi.

Z art. 22 § 1 k.k.w. wynika ponadto ich prawo do wzięcia udziału w posiedzeniu. O tym prawie muszą one być poinformowane (art. 16 § 2 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.). Jeżeli zatem skazany, prawidłowo zawiadomiony o posiedzeniu, wyrazi wolę wzięcia w nim udziału, a nie jest to możliwe z uwagi – na przykład – na pobyt w zakładzie karnym lub areszcie śledczym, może zaistnieć potrzeba skorzystania z ewentualności, jakie daje art. 23 k.k.w. Nie wydaje się, aby możliwe było w takim przypadku rozpoznanie sprawy pod nieobecność skazanego.

Zwrócenia uwagi wymaga udział obrońcy w posiedzeniu sądu wymienionych wyżej. Obrońcę skazanego zawiadamia się o terminie i celu posiedzenia, jeżeli został ustanowiony lub wyznaczony w postępowaniu wykonawczym (art. 8 § 1 i 2 k.k.w.). Bierze on udział w posiedzeniu sądu, jednakże jego niestawiennictwo – pod warunkiem prawidłowego zawiadomienia – nie wstrzymuje rozpoznania sprawy.

Wyjątkiem od zasady, że niestawiennictwo obrońcy nie wstrzymuje rozpoznania sprawy są wypadki określone w art. 8 § 2 k.k.w., a więc takie w których obrona jest obligatoryjna. W razie ich zaistnienia obecność obrońcy w posiedzeniu jest obowiązkowa, chyba że sąd orzeka na korzyść lub zgodnie z wnioskiem skazanego.

Postanowienie SA w Rzeszowie z dnia 10 kwietnia 2014 r., II AKzw 146/14

Standard: 43257 (pełna treść orzeczenia)